Przewodnik po Tatrach Słowackich: Opis i charakterystyka gór

Tatry to najbardziej na północ wysunięte pasmo górskie w rozległym łuku Karpat. Całe Tatry zajmują obszar 795 km, wznosząc się na granicy Polski i Słowacji, nie zostały jednak równo podzielone przez te dwa kraje.

Do Polski należy część północnych stoków Tatr o powierzchni 175 km, pozostała część Słowacka zajmuje powierzchnię przeszło trzykrotnie większą. Na terenie Słowacji leżą Tatry Zachodnie, Tatry Wysokie i w całości Tatry Bielskie.

Słowackie Tatry Wysokie

Tatry Wysokie mają typowe cechy gór wysokich, potężne strome szczyty, doliny polodowcowe, kotliny i jeziora. Klimat jest tutaj ostry, wysokogórski. W Tatrach słowackich znajduje się ponad 80 jezior, z których największy jest Wielki Staw Hińczowy.

Tatry Wysokie po Słowackiej stronie zajmują obszar 260 km. Grań główna ciągnie się w kierunku pd.-zach. od Przełęczy pod Kopą a w połowie skręca w kierunku pn.-zach. tworząc literkę „V”. Wiele licznych rozgałęzień głównej grani tworzy doliny tatrzańskie, dolinki i kotlinki, których na terenie słowackich Tatr Wysokich jest 35.

Biegnące na południe rozgałęzienia są znacznie wyższe i bardziej poszarpane niż biegnące w kierunku przeciwnym północnym. Z dziewięciu szczytów o wysokości ponad 2600 m, aż pięć znajduje się w graniach bocznych, biegnących na południe, a tylko cztery w grani głównej. Do najwyższych szczytów Tatr Wysokich należą: Gerlach 2655 m będący zarazem najwyższym szczytem całego masywu Karpat, Pośredni Gerlach 2642, Łomnica 2634, Zadni Gerlach 2630 m, Lodowy Szczyt 2628 m, Durny Szczyt 2623 m, Kopa Lodowa 2611, Lawinowy Szczyt 2606 i Mały Gerlach 2601.

Z głównej grani odchodzą w kierunku północnym i południowym liczne odnogi, między którymi utworzyły się głębokie doliny o urozmaiconej rzeźbie, powstałe w wyniku działalności lodowców podczas zlodowacenia Tatr. Obszar słowackich Tatr Wysokich jest niezwykle ciekawy turystycznie, wielkimi dolinami, przez przełęcze i na niektóre szczyty wiodą znakowane szlaki turystyczne.

Najciekawsze doliny i miejsca w słowackich Tatrach Wysokich

Dolina Białej Wody

Jedna z najwspanialszych dolin w całych Tatrach jest najwyższej położoną doliną północnej strony Tatr Wysokich. Ma ok. 14 km długości, a jej górne partie rozgałęziają się na wiele mniejszych dolinek. Przez dolinę prowadzi szlak, którym można przejść na południową stronę Tatr przez Rohatkę do Doliny Staroleśnej i przez Polski Grzebień do Doliny Wielickiej.

Szlak rozpoczyna się z Łysej Polany, w dolnej części dolina jest dostępna praktycznie dla każdego, a do leśniczówki można dojechać rowerem. Ze względu na brak bazy noclegowej w dolnych i górnych partiach doliny oraz znacznych odległości, występuje tu mały ruch turystyczny.

Dolina Jaworowa

To duża dolina po wschodniej stronie Tatr Wysokich o długości 8 km. Jej dolna część jest zalesiona i wznosi się łagodnie, natomiast środkowa i górna mają typowy charakter wysokogórski. Doliną poprowadzony jest szlak prowadzący na Lodową Przełęcz do Doliny 5 Stawów Spiskich. Wycieczka całodniowa, której trudy wynagradza niezwykłe, wysokogórskie otoczenie. Nad doliną króluje Lodowy Szczyt, niegdyś uważany za najwyższy w Tatrach.

Dolina Kieżmarska

Przepiękna dolina, ponieważ leży na styku Tatr Wysokich i Bielskich, jej krajobraz przypomina Gąsienicową Dolinę, po jednej stronie formy łagodne po drugiej ostre. Najciekawszym widokowo odgałęzieniem jest dolina Zielonego Stawu Kieżmarskiego. W jej otoczeniu można podziwiać niezwykły potężny amfiteatr skalny, utworzony w wysoko leżących dolinach i kotlinach. Niezwykle prezentuje się 900-metrowej wysokości północna ściana Małego Kieżmarskiego Szczytu.

Nad Zielonym Stawem znajduje się schronisko turystyczne, obok prowadzi szlak na Jagnięcy Szczyt i część Magistrali Tatrzańskiej prowadząca na Przełęcz Pod Kopą. Do schroniska biegnie wygodna droga bita, później leśna należąca do mocno uczęszczana.

Dolina Łomnicka

Leży powyżej Łomnicy Tatrzańskiej, pod potężnymi ścianami Kieżmarskiego Szczytu i Łomnicy. Na szczyt nie prowadzi żaden szlak turystyczny, można tam dostać się kolejką linową. Z wierzchołka rozpościera się wspaniała panorama swoim zasięgiem obejmująca 300 szczytów i turni tatrzańskich. Do stacji Łomnicki Staw można dojechać gondolową kolejką linową. Można też od stawu wyjechać wyciągiem krzesełkowym na Łomnickie Sedlo, stoki przyległe do przełęczy są świetnymi terenami narciarskimi, wykorzystywane przez narciarzy, aż do wiosny.

Dolina Małej Zimnej Wody

Górna część to Dolina Pięciu Stawów Spiskich znajduje się tu schronisko górskie  Téryego. Otoczenie doliny stanowią wyniosłe szczyty, a zamyka ją grań główna z Lodowym Szczytem. W najwyższej części, Dolince Lodowej, znajduje się najwyżej położone jezioro tatrzańskie – Lodowy Staw. Z Doliny Pięciu Stawów Spiskich można wyjść na Lodową Przełęcz i zejść do Doliny Jaworowej. Inny szlak prowadzi przez Czerwoną Ławkę do sąsiedniej Doliny Staroleśnej.

Dolina Staroleśna

Rozległa dolina z imponującym otoczeniem skalnym. Wokół szlaku prowadzącego do doliny zalegają wanty i złomy skalne. W jej środkowej i górnej części jest kilka progów skalnych, nad którymi znajdują się tarasowe niecki. Na górnym piętrze doliny leży 27 niewielkich jezior, więcej, niż w jakiejkolwiek dolinie tatrzańskiej. Stoi tu także czynna cały rok Zbójnicka Chata – schronisko górskie. Przez dolinę prowadzi ważne przejścia przez Rohatkę na północ do Doliny Białej Wody.

W pierwszym etapie wycieczki do Doliny Staroleśnej można podziwiać potok Zimna Woda oraz kaskadami spływające Wodospady Zimnej Wody. Wodospady są częstym celem wycieczek z Siodełka, które jest łatwo dostępne ze Starego Smokowca, piechotą lub kolejką linowo-szynową.

Sławkowski Szczyt

Rozległy widokowy szczyt, na który można wejść znakowanym szlakiem ze Starego Smokowca. Trasa prowadząca na wierzchołek jest mozolna, trudy wycieczki wynagradza malowniczy widok z wierzchołka.

Dolina Wielicka

Jest krótką doliną, znajduje się pod wschodnimi stokami Gerlacha. Idąc nią, można dojść na Polski Grzebień i do Doliny Białej Wody lub wyjść na Małą Wysoką. W dolinie znajduje Wielicki Ogród, łąka górska słynąca z bogatej roślinności subalpejskiej. W poprzek Wielickiej Doliny prowadzi odcinek ruchliwej Magistrali Tatrzańskiej.

Na początku doliny leży Wielicki Staw, nad którego brzegiem stoi Śląski Dom, do budynku prowadzi asfaltowa droga dostępna dla rowerzystów. Znad schroniska w towarzystwie przewodnikiem można wyjść na Gerlach.

Popradzki Staw

Należy do jednego z najpiękniejszych jezior po słowackiej stronie Tatr. Stojące nad jego północnymi brzegami schronisko stanowi dogodny punkt do wyjścia w głąb Doliny Mięguszowieckiej i na Rysy. W drodze na Rysy znajduje się, najwyżej położone w Tatrach schronisko pod Wagą.

Dzięki swojemu dogodnemu usytuowaniu Popradzki Staw jest często odwiedzanym miejscem słowackich Tatr Wysokich, prowadzi do niego asfaltowa droga. Nieopodal stawu znajduje się symboliczny Cmentarza pod Osterwą, miejsce upamiętniające ofiary Tatr.

W Dolinie Mięguszowieckiej można podziwiać Wielki Staw Hińczowy otoczony stromymi zboczami Mięguszowieckich Szczytów, Cubryny i Koprowego Wierchu. Nieopodal stawu biegnie szlak prowadzący przez Wyżnią Koprową Przełęcz na Koprowy Szczyt lub do Koprowej Doliny.

Szczyrbskie Jezioro

Drugie pod względem wielkości jezioro w słowackich Tatrach i jedno z najczęściej odwiedzanych. Wokół jeziora znajduje się najwyżej w Tatrach położona miejscowość. Rozciąga się stąd piękny widok na tatrzańskie szczyty, od Krywania na zachodzie, a kończąc na Kończystej i Gerlachu na wschodzie.

Osada Szczyrbskie Jezioro jest ważnym ośrodkiem górskiej turystyki letniej i zimowej. Stanowi świetny punk wypadowy do licznych dolin i na szczyty zachodniej części Tatr Wysokich. Warto również odbyć drogę wokół jeziora. Ciekawy szlak wiedzie dnem Doliny Młynickiej przez Bystry Przechód i Dolinę Furkotną.

Po drodze wspaniałe pejzaże wysokogórskie i jeziora. Młynicka Dolina jest bardzo popularna, większość turystów kończy jednak wędrówkę koło wodospadu Skok. Od Szczyrbskiego Jeziora biegnie też trasa prowadząca na Krywań, narodową górę Słowacji.

Dolina Koprowa

Należąca do jednych z najdłuższych dolin słowackich stanowi granice pomiędzy Tatrami Zachodnimi a Tatrami Wysokimi. Cechuje ją łagodne nachylenie i kręty przebieg. Ponad połowa trasy to droga bita, wygodna dla rowerów, ale mało uczęszczana.

Dolina posiada kilka odgałęzień, z których najważniejsze to Dolina Piarżysta, Dolina Hlińska i Niewcyrki. W Dolinie Piarżystej znajdują się udostępniony turystycznie Ciemnosmreczyński Staw Niżni. Szlaki doliną prowadzą na Wyżnią Koprową Przełęcz, nad Staw Niżni Ciemnosmreczyński oraz na Zawory.

Słowackie Tatry Zachodnie

Najrozleglejsza cześć całych Tatr, ciągnie się na zachód od Przełęczy Liliowe do Huciańskiej Przełęczy. Słowacka część Tatr Zachodnich zajmuje obszar prawie 292 km2. Ich krajobraz charakteryzuje się bardziej obłymi szczytami oraz długimi i głębokimi dolinami. Pośród rzeźby terenu wyróżnia się Grań Otargańców oraz grupa Rohaczy, która ma charakter wysokogórski.

Na obszarze tej części Tatr jest znacznie mniej jezior niż w sąsiednich wysokich. W rejonach wapienno-dolomitowych występują liczne formy krasowe np. rejon Siwego Wierchu oraz Czerwonych Wierchów. Rejon słowackich Tatr zachodnich jest dzielony na Tatry Liptowskie oraz Tatry Orawskie. Ze względu na dużą odległość z Polski i słabe zaplecze turystyczne ten rejon Tatr jest zdecydowanie rzadziej odwiedzany turystycznie. Jeżeli ktoś poszukuje spokoju pośród wspaniałych krajobrazów górskich, powinien wybrać słowackie Tatry Zachodnie.

Najciekawsze doliny i miejsca w słowackich Tatrach Zachodnich

Dolina Bobrowiecka

Największa z wapiennych dolin Tatr Orawskich. Od schroniska w Orawicach szlak prowadzi jej dnem na Bobrowiecką Przełęcz i na Grzesia. Z Orawic można również idąc przez Juraniową Dolinę, dotrzeć na Umarłą Przełęcz. Po drodze osobliwy wąwóz skalny ok. 1 km długości zwany Cieśniawą. Można tutaj podziwiać wspaniały przykład krajobrazu dolomitowego, wąwóz wraz z otoczeniem jest rezerwatem ścisłym.

Dolina Rohacka

Należy do wielkiej Doliny Zuberskiej, rozpościera się po północnej stronie Tatr Zachodnich. Otoczona jest pasmem szczytów z grupy Rohaczy. W części środkowej znajduje się schronisko na Zwierówce. W górnej części Doliny Rahackiej nieopodal stawu Czarna Młaka stoi Tatliakowa Chata.

Ze względu na piękny krajobraz polodowcowy, liczne stawy dolina jest często odwiedzanym miejscem turystycznie. Z doliny można wyjść na okoliczne szczyty. Wyzwaniem będzie przejście najtrudniejszego odcinka, który charakterem i trudnością porównywany jest do polskiej Orlej Perci.

Siwy Wierch

Niezwykły masyw w zachodniej części głównego grzbietu Tatr. Zbudowany z wapieni i dolomitów szczyt, ma niezwykle interesujące formacje skalne: jaskinie, turnie, przepaście.

Masyw Siwego Wierchu znacznie różni się pod względem budowy geologicznej od sąsiednich Rohaczy, bywa nawet wyłączany z Tatr. Można tutaj również podziwiać piękną roślinność wapiennolubna. W to miejsce można dojść z Wyżniej Huciańskiej Przełęczy, z Jałowca i Zuberca.

Dolina Jałowiecka

Jedna z rzadziej odwiedzanych dolin po południowej stronie Tatr o długość 8 km. W górnej części dzieli się na Dolinę Parzychwost i Bobrowiecką Dolinę Liptowską. Panuje tu cisza i spokój, można podziwiać pod Przełęczą Palenica nieduże Bobrowieckie Stawki. Z doliny można wyjść na Siwy Wierch, Pośrednią Salatyńską Przełęcz i Banikowską Przełęcz.

Dolina Żarska

Wąska dolna cześć tej doliny stopniowo rozszerza się, podchodząc w górnej części pod Banówkę i Rohacz Płaczliwy. Najwyższym szczytem w otoczeniu doliny jest Baraniec. W dolinie o długości 8 km, aż do schroniska prowadzi droga asfaltowa, gdzie wygodnie można dojechać rowerem.

Stoi tutaj Żarska Chata jedyne wysokogórskie schronisko w Tatrach Zachodnich słowackich. Dolina jest dobrym połączeniem pomiędzy Liptowem, a Orawą oraz punktem wyjścia na Rohacze i okoliczne szczyty.

Dolina Jamnicka

Dolina o długości 7 km jej dnem prowadzi szlak wyprowadzający na Jamnicką Przełęcz, a z niej na Wołowiec lub Rohacze. Po drodze można podziwiać Jamnickie Stawy. Z doliny można także wyjść na Jarząbczy Wierch i Raczkowa Czubę oraz przejść grań Otargańców.

Dolin Raczkowa

Bliźniacza dolina sąsiedniej Jamnickiej, do połowy wiedzie nią droga gruntowa raczej rzadko odwiedzana. W górnej części Raczkowa Dolina rozwidla się na Zadnią Raczkowa i Gabrową. W potężnym kotle pod stromymi stokami Raczkowej Czuby i Kończystej leżą Raczkowe Stawy.

Szlakiem prowadzącym doliną można wyjść na Starorobociańską Przełęcz, a z niej na Starorobociański Wierch lub wcześniej na Błyszcz i Bystrą.

Dolina Bystra

Nieduża ok. 5 km długości dolina,w górnej części znajdują się dwa kotły polodowcowe z urokliwymi stawami. Przez dolinę prowadzi szlak na Bystrą, najwyższego szczytu całych Tatr Zachodnich.

Dolina Kamienista

Rzadko odwiedzana dolina wiedzie przez nią droga wyprowadzająca na Pyszniańską Przełęcz, a stamtąd na Błyszcz i Bystrą.

Dolina Cicha

Należy do jednych z najdłuższych tatrzańskich dolin, ciągnie się na długości 14 km. Do połowy ma przebieg południkowy, po czym łagodnie skręca na wschód i południowy-wschód.

Dolina nadaje się do jazdy rowerem, można z niej wyjść na Suchą Przełęcz i Kasprowy Wierch oraz Zawory i Gładką Przełęcz. Dolina Cicha jest rzadko odwiedzana ze względu na słabą bazę turystyczna u wylotu oraz kiepskie połączenie komunikacyjne.

Tatry Bielskie

Są znacznie niższe od Tatr Wysokich ich grań ma 14 km długości i jest mocno rozgałęziona. Grań Tatr Bielskich nie stanowi przedłużenia głównej grani Tatr Wysokich, jak to bywa w większości górskich masywów, natomiast styka się z nimi bokiem w połowie długości. Ich grań biegnie od zachodu na wschód i nie ma wyrazistych odgałęzień bocznych. Najwyższym szczytem jest Hawrań, a Szeroka Przełęcz dzieli Tatry Bielskie na dwie części, gdzie zachodnia jest wyraźniejsza i bardziej okazała.

Od sąsiednich Tatr Wysokich różni się znacznie budową geologiczna, która decyduje o ich wyglądzie. Występują tutaj liczne zjawiska krasowe: wywierzyska, groty i jaskinie. W Tatrach Bielskich nie ma żadnych jezior, rejon ten natomiast słynie z bogactwa roślin. Pasmo to jest słabo udostępnione dla turystów, ruch nawet w sezonie jest tutaj niewielki.

Najciekawsze miejsca w Tatrach Bielskich

Dolina Rakuska

Jest obramowaniem południowych stoków Tatr Bielskich. Słynie z wyjątkowego bogactwa roślinności i jest uważana za ogród botaniczny Tatr. Z Tatrzańskiej Kotliny można szlakiem przez Dolinę Rakuską dotrzeć na Przełęcz pod Kopa lub nad Zielony Staw w Dolinie Kieżmarskiej. Po drodze schronisko Szarotka jedyne w Tatrach Bielskich.

Dolina Mąkowa

Leży po północnej stronie Tatr Bielskich jej długość to 6 km. Biegnie przez nią ścieżka dydaktyczna, którą można dojść na Szeroką Przełęcz Bielską. Jest to jedyny szlak prowadzący do serca Tatr Bielskich.

Górujące nieopodal szczyty Płaczliwej Skały i Hawrania są niedostępne turystycznie. Z Szerokie Przełęczy można dojść na Przełęcz pod Kopą. Po drodze istnieje duża szansa na spotkanie kozic, występujących licznie na tym obszarze.

Jaskinia Bielska

Jedna z piękniejszych jaskiń udostępniona do zwiedzania. Wejście do niej znajduje się na północnym stoku Kobylego Wierchu na wysokości 890 m. W jej wnętrzu na uwagę zasługuje bogata szata naciekowa. Jaskinia jest sztucznie oświetlana, ze zbadanych 3017 m turystycznie jest udostępnione 1135 m.

Informacje dla osób wybierających się na słowacką stronę Tatr:

• akcje ratunkowe są płatne, więc warto mieć wykupione odpowiednie ubezpieczenie,
  
• na terenie TANAP-u w okresie od 1 listopada do 31 maja zamykane są wszystkie szlaki powyżej schronisk,
  
• wejście na teren TANAP-u jest bezpłatne,
  
• praktycznie pod każdą doliną znajduje się płatny parking,
  
• w rejonie Tatr Wysokich warto korzystać z tzw. elektryczki, czyli kolejki łączącej poszczególne miejscowości,
  
• w sezonie w rejon słowackich Tatr Wysokich regularnie jeździ autobus firmy Strama,
  
• cało rocznie w rejon słowackich Tatr Zachodnich kursuje Eurolinia Tatry,
  
• na terenie Tatr słowackich można wędrować z psem.
  

---

AUTOR