Przejdź do treści

Przewodnik po Orlej Perci: Wszytko co powinineś wiedzieć o szlaku

Przewodnik tatrzański
Opublikowane według Michał Jarząbek-Giewont w Tatry · 4 Marzec 2017
Jest najtrudniejszym szlakiem graniowym w całych Tatrach, poprowadzony przeważnie samą granią bocznego łańcucha Tatr Wysokich.
Trasa oznakowana na czerwono prowadzi z Przełęczy Zawrat przez Mały Kozi Wierch, Zamarłą Turnię, Kozi Wierch, Granaty, Wielką Buczynową Turnię do Przełęczy Krzyżne. Przed laty trasa prowadziła także przez Wołoszyn, aż do Polany pod Wołoszynem.

Trudności Orlej Perci


Ten jedyny w swoim rodzaju, wysokogórski szlak w wielu miejscach przebiega ściśle granią, pojawiają się tu duże ekspozycje i znaczne trudności. Przy dobrej pogodzie, zachowaniu ostrożności i posiadaniu właściwego ekwipunku, jest to trasa stosunkowo bezpieczna, choć trudna i dostarczająca wielu emocji.
Podczas przejścia Orlej Perci warto stosować autoasekurację i mieć ze sobą uprząż oraz lonże z karabinkami.

W trakcie niesprzyjających warunków atmosferycznych w postaci mgły, opadów deszczu lub śniegu, przy oblodzeniu i zalegającym śniegu, staje się szlakiem niezwykle niebezpiecznym. Szlak jak inne w Tatrach Polskich udostępniony jest przez cały rok, jednak przy występowaniu pokrywy śnieżnej i oblodzeń jest nie do przejścia bez odpowiedniego sprzętu alpinistycznego.

Trasa Orlej Perci


odcinek fragment Orlej Perci
Jest poprowadzona odważnie, w ekspozycji z wieloma miejscami trudnymi i niebezpiecznymi. Mimo sztucznych ułatwień wycieczka na Orlą Perć jest poważną wyprawą turystyczną, wymagająca umiejętności we wspinaniu się, niewrażliwość na towarzyszące niemal ciągle przepaście. Na całej swojej długości jest ubezpieczona szeregiem łańcuchów, klamer oraz drabinek.

Orla Perć ze względu na dużą trudność nie jest szlakiem nadającą się dla masowych wycieczek, przeznaczona jest dla doświadczonych turystów z odpowiednią kondycją i odpowiednio wyposażonych.

Przejście jednorazowo całej grani jest dużym osiągnięciem dla każdego turysty, czas przejścia Orlej Perci to minimum 6-7 godzin. Dodatkowo do tego należy dodać jeszcze czas na dojście i zejście z grani. Planując przejście całej trasy, warto podzielić wycieczkę na dwa dni. W razie niepogody lub późnej pory istnieje możliwość zejścia szlakami dojściowymi.


Znakowana część Orlej Perci dzieli się na trzy odcinki:


1) od Zawratu po Kozi Wierch, a właściwie po przełęcz między Kozim Wierchem i Granatami (Przełączka nad Buczynową Dolinką),
2) grupa Granatów,
3) od Granatów po Krzyżne.

fragment Orlej Perci dalejOrla Perć jest szlakiem, który przechodzi przez znaczna część najdłuższego bocznego odgałęzienia od Świnic, odgałęzienia będącego pierwszą większą granią Tatr Wysokich podciętą z obu stron dawnymi lodowcami Doliny Pięciu Stawów Polskich, Doliny Gąsienicowej, Doliny Pańszczycy.

Na Orlą Perć można wejść od północy z Doliny Gąsienicowej i od południa z Doliny Pięciu Stawów Polskich lub szlakiem czerwonym biegnącym przez Świnicę od Kasprowego Wierchu. Odcinek od Świnicy do Zawratu często zaliczany jest do Orlej Perci, faktycznie ma on charakter podobny do reszty trasy, lecz początek Orlej Perci zaczyna się na Zawracie.

Decyzją Dyrekcji Tatrzańskiego Parku Narodowego w 2007 roku na odcinku Orlej Perci biegnącego od Zawratu do Koziego Wierchu, obowiązuje jeden kierunek. Duża część nazw na trasie, w tym takie jak Buczynowa Przełęcz, Zamarła Turnia, Zmarzła Przełęcz, Mały Kozi Wierch, Zmarzłe Czuby, Orla Baszta, Pościel Jasińskiego zostały wymyślone przez twórców Orlej Perci.

Historia powstania Orlej Perci


drabinka niegdyś
Na przełomie XIX i XX wieku w Tatrach istniała już spora część szlaków. Z początkiem 1901 roku, profesor z Krakowa Franciszek H. Nowicki wysunął propozycję poprowadzenia nowego szlaku prowadzącego od Wodogrzmotów Mickiewicza przez Wołoszyn, Krzyżne, Granaty, Kozi Wierch na Zawrat. Stąd szlak miał pokrywać się z już istniejącym na Świnicę, biec dalej przez Kasprowy Wierch, Czerwone Wierchy aż do Doliny Kościeliskiej.

Pomysłem zainteresował się ks. Walenty Gadowski, profesor z Tarnowa, który popierany przez Towarzystwo Tatrzańskie zaczął wyznaczanie trasy. Rozważano jak nazwać ten nietypowy szlak, jedną z propozycji była nazwa „Kozia Perć”, lecz ostatecznie trasę nazwano Orla Perć. Ten istniejący do dzisiaj szlak graniowy powstawał w latach 1903 -1906.

W lipcu 1903 roku ks. Gadowski wraz z tragarzem Józefem Budzem oraz sześcioma góralami zaczyna wyznaczać szlak z Polany pod Wołoszynem na Krzyżne. Oprócz malowania czerwonych znaków z rzadka stawiano tablice.
Następny odcinek do Granackiej Przełęczy został wytyczony w sierpniu, przetrasowanie z Orlej Baszty na Granacką przełęcz prowadzili przewodnicy tatrzańscy Jakub Wawrytko starszy i Józef Wawrytko.

Była to praca dużo trudniejsza niż dotąd, a co za tym idzie bardziej kosztowna, umieszczono sporo ubezpieczeń. Część z fragmentów trasy były pierwszymi przejściami, co świadczy o skali problemów technicznych do pokonania. Z końcem sierpnia 1903 roku został wyznaczony odcinek od Granackiej Przełęczy po Kozi Wierch.

łynna drabinka na Kozią Przełęcz
W 1904 roku szczegółowo wytyczono trasę od Zadniego Granatu do Żlebu Kulczyńskiego i połączono z istniejącą wcześniej drogą od Przełączki nad Buczynową Dolinką do Koziego Wierchu (od 1898 istniał czerwony szlak od zmarzłego Stawu, przez Kozia Dolinkę, Żlebem Kulczyńskiego, na przełączkę nad Dolinką Buczynową).

Pozostał do oznakowania najtrudniejszy odcinek, od Koziego Wierchu kończąc na Zawracie. Ta część trasy nie była wcześniej przechodzona i wymagała szczegółowego poznania. Zadanie to zrealizował ks. Gadowskim wraz ze znakomitymi przewodnikami tatrzańskimi — Klimkiem Bachledą i Jakubem Wawrytką starszym.

W 1905 r. prace skupiały się na drodze z Koziego Wierchu do Koziej Przełęczy. Założeniem ułatwień na tym odcinki wykonał samotnie Jakub Wawrytko, bo Klimek Bachleda w lipcu i sierpniu oprowadzał klientów. Prace kończące wytyczanie Orlej Perci wykonano w 1906 roku, na odcinku od Koziej Przełęczy Wyżniej do Zawratu, zamontowano drabinki, łańcuchy i klamry. W późniejszym czasie zostały wyznaczone szlaki dojściowe.

Od czasów wytyczenia szlaku Orlej Perci była ona wielokrotnie modernizowana, natomiast nieznacznym zmianom uległ przebieg trasy w terenie. W 1932 roku ze względu na konieczność ochrony przyrody zlikwidowano odcinek od Polany pod Wołoszynem do Przełęczy Krzyżne. W latach 90. został przeprowadzony kompleksowy remont ścieżki na odcinki Krzyżne do Skrajnego Granatu. Wymieniono wtedy drabiny i klamry, dodano wiele łańcuchów, wstawiono nierdzewne ogniwa.


Michał Jarząbek-Giewont autor bloga
AUTOR

Przewodnik tatrzański — ponad 10 lat doświadczenia w oprowadzaniu po Tatrach i Zakopanem. Rodowity góral z Zakopanego i miłośnik przyrody tatrzańskiej. Przewodnictwem zajmuje się zawodowo. Prywatnie pasjonat jazdy na rowerze, skiturów oraz fotografii krajobrazów górskich.


4.5 / 5
3 recenzje
1
1
0
0
0
Paweł
17 Wrz 2023
brak wyobraźni tego co może nas spotkać oraz beztroskie podejście do życia i śmierci , brak zapoznania się z rzeczywistymi trudnościami często nie do pokonania dla amatorów jest powodem tragedii .
Darek
28 Mar 2020
szlak nie dla Grażynek i Januszków ze słoikowa. Z tymi dwoma dniami to lekka przesada. Nic tak dobrze nie smakuje jak 50 ml brendy na szczycie.
Marcin
15 Sty 2019
Niewatpliwie bardzo trudny szlak nie dla wszystkich.
Wróć do spisu treści