Nazwy roślin i zwierząt w topografi Tatr

W Tatrach niejednokrotnie podczas górskiej wędrówki będziemy mijać lub zdobywać miejsca, których nazwy pochodzą od tatrzańskiej fauny i flory. Zwierzęta i rośliny charakterystyczne dla najwyższych gór Polski zostały na stałe przeniesiona do topografii tatrzańskiej.

Nazwy te w większości są pochodzenia ludowego, nadawali je pierwsi pasterze wypasających w Tatrach stada owiec, krów i wołów. Część miejsc nazwali okoliczni polowace, zapuszczający się w niedostępne miejsca gór oraz prekursorzy turystyki tatrzańskiej.

Poniżej lista tych najbardziej znanych nazw w Tatrach.

Lilia — okazała roślina z pięknymi kwiatami występująca w różnych miejscach Tatr

Liliowe — szeroka trawiasta przełęcz leżąca między Beskidem a Skrajną Turnią oraz między Gąsienicową Doliną a Cichą Doliną. Rozdziela główną grań Tatr Zachodnich od głównej grani Tatr Wysokich. Przez Liliowe biegnie często uczęszczany szlak turystyczny z Kasprowego Wierchu na Świnice.

Liliowe Turnie — skalisto-trawiasty grzbiet w głównej grani w Tatrach Zachodnich, biegnący od Liliowego Karbu, położony u podnóża piramidy szczytowej Błyszcza.

Skorusa czyli po góralsku jarzębina

Skoruśniak — długi, w głównej mierze lesisty grzbiet w Tatrach Zachodnich, oddzielający środkową część Miętusiej Doliny od Doliny Malej Łąki. Ciągnie się od Skoruszowego Siodła aż do Przysłopu Mietusiego.

Niegdyś na stokach Skoruśniaka do poł. XIX w. była czynna kopalnia (Miętusie Banie), w której wydobywano rudę żelaza, jego zachodnimi zboczami wiodła dawniej droga hawiarska. Obecnie przez Skoruśniak prowadzi znakowany szlak, którym przez Kobylarzowy Żleb można wyjść na Małołączniak.

Goryczki — rośliny, których w Tatrach rośnie kilkanaście gatunków

Goryczkowa Dolina — jedna z głównych odnóg walnej Doliny Bystrej. W górnej części dzieli się na dwie gałęzie: Goryczkową Dolinę pod Zakosy i Goryczkową Doliną Świńska rozdzielone północną granią Pośredniego Wierchu Goryczkowego. Dolina Goryczkowa jest doskonale znana narciarzom i stanowi wspaniałe tereny narciarskie łatwo dostępne dzięki kolejce linowej.

Goryczkowa Czuba — szczyt leżący w głównej grani Tatr Zachodnich na odcinku między Czerwonymi Wierchami a Kasprowym Wierchem.

Litwor — ponad metrowa roślina o dużych liściach.

Litworowa Dolina — dolina pochodzenia polodowcowego, zawieszona w północnych stokach Czerwonych Wierchów, pomiędzy ramionami Małołączniaka i Krzesanicy. Dolina Litworowa znajduje się również w Tatrach Wysokich i jest jednym z głównych odgałęzień Doliny Białej Wody.

Litworowy Staw — jeden ze stawów w Dolinie Gąsienicowej położony na północ od Zielonego Stawu. Dużo większy staw tej samej nazwy znajduje się w Litworowej Dolinie w słowackich Tatrach Wysokich.

Litworowy Szczyt — granitowy szczyt w głównej grani Tatr pomiędzy masywem Zadniego Gerlacha a Polskim Grzebieniem.

Świerk (w gwarze góralskiej smrek) — drzewo iglaste porastające Tatry.

Ciemnosmreczyńska Dolina — jedna z głównych odnóg Koprowej Doliny na Słowacji. Znajdują się tutaj Ciemnosmreczyńskie Stawy.

Ciemne Smreczyny — las w górnej części właściwej Doliny Koprowej, powyżej wylotu Doliny Hlińskiej. Las porośnięty okazałymi świerkami (smrekami) niegdyś gęsty i stary, obecnie bardziej przerzedzony i mniej okazały, często pojawiał się w prozie i poezji.

Smreczyński Staw — nieduży staw pośród lasu w Dolinie Kościeliskiej, doprowadza do niego znakowany kolorem szlak.

Jawor — drzewo liściaste rosnące w Tatrach zwykle w reglu dolnym.

Dolina Jaworowa — jedna z największych dolin walnych po północnej stronie Tatr Wysokich, leżąca całkowicie po słowackiej stronie. Rozciąga się od Jaworzyny Spiskiej do podnóży Lodowego Szczytu.

Jaworowy Szczyt — duży szczyt w głównej grani Tatr, leży pomiędzy Małym Jaworowym Szczytem a Ostrym Szczytem. Góruje nad Staroleśną Doliną i Jaworową Doliną.

Świstak — charakterystyczny gryzoń występujący na terenie Polski tylko w Tatrach

Świstówka — nazwa często występująca w Tatrach, oznacza piętro doliny, dolinę lub kotlinę, gdzie występują lub występowały świstaki. Najbardziej znane to: Świstówka Wielka i Mała odnogi Miętusiej Doliny, Świstówka Małołącka Niżnia i Wyżnia piętra w górnej części Doliny Małej Łąki, Świtówka Roztocka nieduża, zawalona rumowiskami, wisząca dolinka, będąca odnogą górnej części Doliny Roztoki.

Dolina Świstowa — czwarte od góry odgałęzienie Doliny Białej Wody w Tatrach Wysokich.

Świstowy Szczyt — granitowy, rozległy zwornikowy szczyt wznoszący się nad: Doliną Świstową, Staroleśną Dolina i Doliną Rówienek. Nazwa szczytu wywodzi się od doliny.

Kozica — wysokogórskie zwierzę charakterystyczne dla Tatr.

Kozi  Wierch — najwyższy szczyt leżący w całości na terenie Polski. Usytuowany w głównej gałęzi bocznego, wschodniego grzbietu Świnicy, wznosi się nad Doliną Pięciu Stawów Polskich i Kozią Dolinką (odnoga Gąsienicowej Doliny). Przez wierzchołek biegnie szlak Orlej Perci. Nazwa Koziego Wierchu została mu nadana przez pasterzy z Doliny 5 Stawów Polskich z powodu licznych kozic niegdyś tutaj spotykanych.

Kozi Grzbiet —  pokaźny grzbiet w Tatrach Zachodnich oddzielający górną część Litworowej Doliny od Mułowej Doliny w masywie Czerwonych Wierchów. Nazwę Kozi Grzbiet można również spotkać w Tatrach Bielskich.

Kozia Dolinka —  nieduża zasłana rumowiskami skalnymi dolinka, stanowi odgałęzienie południowo-wschodniej części Doliny Gąsienicowej. Przez Kozią Dolinkę prowadza trzy znakowane szlaki do Orlej Perci: na Kozią Przełęcz, Kozi Wierch i na Granaty.

Kozia Strażnica — okazała, granitowa turnia wznosząca się w Dolinie Złomisk na Słowacji.

Niedźwiedź — największy europejski drapieżnik, można go spotkać w Tatrach.

Tomanowy Niedźwiedź — grupa skał należąca do Tomanowego Grzbietu.

Pieciostawiański Niedźwiedź — duże podłużne wniesienia stoku na południe od Przedniego Stawu Polskiego, poniżej Miedzianego.

Miętusi Niedźwiedź — długi pas skał zbudowany z twardych wapieni.

Woły, krowy, konie, owce, barany i jagnięta, czyli zwierzęta dawniej wypasane w Tatrach.

Wołowy Grzbiet — zbudowany z granitu odcinek głównej grani Tatr Wysokich, ograniczają go dwie przełęcze: Czarnostawiańska Przełęcz i Wyżnia Żabia Przełęcz.

Wołowiec — wybitny szczyt leżący w głównej grani Tatr Zachodnich. W znosi się nad Doliną Rohacką, Doliną Wyżnią Chochołowską i Doliną Jamnicką. Nazwa Wołowiec została nadana przez pasterzy liptowskich ze względu na wypasane w pobliżu woły.

Wolarnia — rozległe trawiaste zbocze na północno-zachodnich stoku Wolaraskiego Przechodu w Tatrach Zachodnich. Nazwa pochodzi od wypasanych w tym miejscu niegdyś wołów.

Jagnięcy — pierwszy od północy granitowy szczyt należący do głównej grani Tatr. Wznosi się nad Jagnięcą Doliną, Doliną Białych Stawów, Doliną Zadnich Koperszadów i Kołową Doliną. Nazwa wywodzi się od ludowej nazwy pasterskiej.

Jagnięca Zagroda — duży w kształcie trójkąta w części pochyły upłaz leżący na stokach Murania w Tatrach Bielskich. W tym miejscu górale z Jurgowa przez całe lato wypasali jagnięta wyniesione w to miejsce na własnych plecach.

Baranie Rogi — duży granitowy masyw w Tatrach Wysokich. Swoją nazwę wywodzi od podobieństwa do baraniego łba z dwoma rogami.

Krowi Żleb (Krowiniec) — żleb w Tatrach Zachodnich, wiedzie przez niego szlak prowadzący na Trzydniowiański Wierch.

Capi Staw — duże jezioro w Dolinie Młynickiej w Tatrach Słowackich. Swoją nazwę bierze od słowa cap, czyli samiec kozy.

Świnica — wybitny szczyt w otoczeniu Doliny Gąsienicowej nazwa pochodzi prawdopodobnie od kształtu widzianego od północy.

Żaba — płaz występujący na terenie Tatr.

Żabi Koń — charakterystyczna niewielka granitowa turnia, którą można zobaczyć znad Morskiego Oka.

Żabie — obszar obejmujący Żabią Grań z zachodnimi stokami aż do dna Doliny Rybiego Potoku oraz obejmujące swoim zasięgiem Dolinę Żabią Białczańską. Nazwa wywodzi się od żab, które często można spotkać w tek okolicy.

Orzeł, jastrząb, sowa, kaczka i inne ptaki występujące w Tatrach.

Orla Perć — wysokogórski szlak poprowadzony długim grzbietem szczytów i turni od Zawratu aż po Krzyżne.

Orla Basza — pierwszy od zachodu szczyt w grupie Buczynowej Grani, między Granatami a Wielką Buczynową Turnią.

Jastrząb — gatunek dużego ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych.

Jastrzębia Turnia — charakterystyczna, urwista turnia, wznosząca się nad Zielonym Stawem Kieżmarskim w Tatrach Wysokich.

Kacza Dolina — jedna z głównych odnóg walnej Doliny Białej Wody. Jej nazwa wywodzi się od legendy o zaczarowanej kaczce.

Gęsia Szyja — szczyt reglowy w Tatrach Wysokich, jeden ze znakomitszych punktów widokowych. Nazwa wzięła się od wąskiego pasa traw dołożonego na wschodnim grzbiecie, przez górali porównywanego do gęsiej szyi.

Turnia Sowa — skalna turnia na zboczu Doliny Kościeliskiej powyżej zachodniego brzegu Potoku Kościeliskiego.

Sarna — ssak z rodziny jeleniowatych

Sarnia Skała — skalisty szczyt między Doliną Strążyską a Doliną Białego. Na Sarnią Skałę można wyjść znakowanym szlakiem.

---

AUTOR