Gubałówka — wzgórze z widokiem na Zakopane i Tatry

Gubałówka 1123 m n.p.m. to podłużne wzgórze leżące bezpośrednio koło Zakopanego. Nazwa pochodzi od polany Gubałówka, która to swoją nazwę otrzymała od właścicieli polany o nazwisku Gubała. Wzgórze leży w Pasmie Gubałowskim, które stanowi naturalną granicę między Podhalem i Kotliną Zakopiańską. Południowe i północne zbocza Gubałówki są dosyć licznie zamieszkane, szczególnie stoki opadające w kierunku Poronina.

Jak dostać się na Gubałówkę z Zakopanego

Widok z Gubałowki na Zakopane i Tatry

To popularne miejsce może być ciekawym celem turystycznym. Aby dotrzeć na Gubałówkę z Zakopanego, można skorzystać z kilku różnych opcji:

Pieszo na Gubałówkę

Na Gubałówkę prowadzi kilka szlaków z Zakopanego. Z centrum miasta prowadzą dwa szlaki, mające swój początek obok dolnej stacji kolei. Najpopularniejszą trasą pieszą jest ta wyznaczona wzdłuż torów kolejki. To czarny szlak, na pokonanie całego odcinka należy poświęcić 1 godzinę.

Można też podążać niebieskim szlakiem turystycznym, który prowadzi przez lasy i polany. Trasa jest stosunkowo łatwa i zajmuje około 1-1,5 godziny, w zależności od tempa i kondycji. Prowadzi przez Walową Górę z początku  asfaltową a następnie drogą bitą. Rozpoczyna się na prawo od dolnej stacji kolejki na Gubałówkę

Wjazd kolejką linowo-terenową na Gubałówkę PKL

Jest to najwygodniejsza opcja, szczególnie dla osób z ograniczeniami ruchowymi lub dla rodzin z małymi dziećmi. Kolejka linowo-terenowa kursuje regularnie z centrum Zakopanego (przystanek na ulicy Krupówki) na Gubałówkę. Bilet można zakupić na miejscu lub wcześniej online.

Samochodem

Można również dojechać na Gubałówkę samochodem, ale należy pamiętać, że dostęp dla pojazdów prywatnych jest ograniczony. Istnieje parking przy dolnej stacji kolejki linowo-terenowej, gdzie można zostawić samochód i skorzystać z kolejki lub wyruszyć pieszo na szczyt.

Busem na Gubałówkę

Z Zakopanego kursują busy na Gubałówkę. Można sprawdzić rozkłady jazdy i miejsca przystankowe na stronie internetowej przewoźnika lub w centrum informacji turystycznej. Wszystkie te opcje są dostępne i wygodne, więc warto wybrać tę, która najlepiej odpowiada Twoim preferencjom i potrzebom podróży.

Z historii Gubałówki

Jak Tatry są  południową granicą dla Zakopanego, tak Gubałówka jest jego ograniczeniem  północnym. W powszechnym mniemaniu jest częścią miasta, ale w jej  obrębie znajduje się wiele góralskich wsi, przysiółków i zakopiańskich dzielnic.

Południowe stoki od dawna były terenami pasterskimi, gdzie lasy sąsiadowały z wielkimi polanami. Ciemniejszą część północną do dziś porasta gęsty świerkowo — jodłowy las. Gdyby nie bliskość Zakopanego i  Tatr, a wreszcie kolej, Gubałówka byłaby jednym z wielu podobnych wzniesień Pogórza Gubałowskiego.

Pierwszymi  mieszkańcami Gubałówki byli górale. Przez setki lat przyroda sąsiadowała z pasterstwem, rolnictwem i pracą w lesie. Topografia masywu ukształtowała się właśnie wtedy. Po nazywano polany, wyznaczono drogi, powstały szałasy i gazdówki.

Obecnie chodzimy po śladach pierwszych mieszkańców. Ich nazwiska pozostały w nazwach ulic i osiedli. Ślady dawnego góralskiego życia na Gubałówce zostały na kilku starych fotografiach. Rafał Malczewski, wspaniały zakopiański malarz i eseista, wspominając tamten czas czule określa Gubałówkę jako „serdeczny pagór".

W 1937 w Paryżu odbyła się Wielka Wystawa Światowa pod hasłem „Sztuka i technika w nowoczesnym życiu”. Nieznaczna część ekspozycji Polskiej trafiła na Gubałówkę. W sali restauracyjnej wisi nagrodzony Grand Prix obraz Jeremiego Kubickiego „Uzdrowiska polskie” i rzeźbiona w czarnym wiślańskim dębie boazeria.

Natomiast na tarasie widokowym przed budynkiem stoi rzeźba Franciszka Masiaka o nazwie „Polonia Restituta”, początkowa była ona ustawiona na szczycie wystawowej rotundy. Dekoracyjny 40-metrowy maszt  został zniszczony w maju 1968 roku przez niezwykle silny wiatr halny.

W  latach powojennych Gubałówka była miejscem popularnym i eleganckim. Zimą, w słoneczne dni wjeżdżano na górę nie tylko z powodu narciarstwa, ale również „plaży słonecznej". Każdy mógł skorzystać z leżaka i ciepłego koca. Latem organizowane były wieczorne imprezy z muzyką na żywo. Kwitło życie towarzyskie, a Gubałówka była częścią mapy kulturalnej Zakopanego.

Przez lata z południowym zboczem Gubałówki poprowadzona była trasa narciarska. W połowie przebiegi przecinała tory kolei i po stronie zachodniej doprowadzała do dolnej stacji pod Gubałówką. Ta popularna trasa do jej zamknięcia w 2005 roku stanowiła łącznik pomiędzy stokami łatwymi a trudnymi takimi jak Nosal czy Kasprowy Wierch.

Gubałówka to miejsce widokowe na Tatry i Zakopane

Znane i cenione jako miejsce spacerowe oraz punkt widokowy. Panorama roztaczająca się ze szczytu Gubałówki jest bardzo rozległa i obok znacznej części Tatr Wysokich obejmuje większość ważniejszych szczytów Tatr Zachodnich. Z ważniejszych szczytów można zobaczyć: Czerwone Wierchy, Świnicę, Kasprowy Wierch. Szczególnie majestatycznie wygląda stąd Giewont, swoim kształtem przypominający śpiącego rycerza.

Widać stąd wyraźnie piętra roślinności Tatr, w szczególności regiel dolny i górny. U podnóża Gubałówki rozciąga się Rów Podtatrzański, od Poronina na wschodzie po Kościelisko na zachodzie.

Po drugiej stronie grzbietu roztacza się wspaniały widok na Kotlinę Podhalańsko-Orawską na pn. zach. zamkniętą  Pilskiem (1557 m) i Babią Górą (1725 m) od pn. Gorcami, z najwyższym Turbaczem (1310 m) a od pn.wsch. Pieninami.

Kolej na Gubałówkę

Jednym z ważniejszych wydarzeń z historii Gubałówki była budowa kolei linowo-terenowej. Głównym zleceniodawcą była Liga Popierania Turystyki, organizacja podlegała ówczesnemu Ministerstwu Komunikacji i powiązana z Polskimi Kolejami Państwowowymi. Jej długoletnim prezesem był Aleksander Bobkowski wiceminister komunikacji, prezes Polskiego Związku Narciarskiego.

Obok kolei na Gubałówce i Kasprowym Wierchu, minister połączył Zakopane z resztą kraj szybką koleją luxtorpeda. Dzięki jego staraniom Zakopane otrzymało możliwość organizacji Mistrzostw Świata FIS  w 1929 i 1939 roku. Przygotowania do Mistrzostw Świata FIS w 1939 roku  były pretekstem do budowy kolei na Gubałówkę, która została wybudowana w 1938 roku.

Dzięki sprawnej organizacji udało się na czas rozegrać tę imprezę. Na grzbiecie Gubałówki udało się przeprowadzić konkurencje biegowe: sztafeta 4 × 10 km oraz biegi na dystansie 18 — 50 kilometrów. Konkurencje zjazdowe odbyły się na Kasprowym Wierchu, a konkurs skoków na Wielkiej Krokwi.

Budowę  Kolei linowo — terenowej na Gubałówkę została rozpoczęta w lipcu 1939 roku. Prowadziło ją towarzystwo „Linkolkasprowy” wykonawca kolei na Kasprowy Wierch. Za urządzenie techniczne odpowiadała szwajcarska firma  Ludwig de Roll. Duże doświadczenie wykonawców umożliwiło zakończenie prac w grudniu, po niespełna 5 miesiącach budowy.

Wagonik jeździ po  szynach dzięki napędowi linowemu, pokonując trasę o długości 1338 metrów  i różnicy poziomów 300 m. Na tej samej linie poruszają się dwa wagoniki  — jeden w górę a drugi w dół, mijając się na środku trasy.

Jeden z  dwóch wagoników wciągany jest mocą silnika elektrycznego do góry, drugi  opuszczany jest w dół po tym samym torze. Wagonik wyjeżdża w 3,5 min, zabiera ok. 120 pasażerów, warto usadowić się w dolnej jego części, tyłem do kierunku jazdy. Po chwili jazdy ukaże nam się stale rosnący wspaniały widok na Tatry i Zakopane.

Po kilku minutach jazdy wychodzimy z wagonika na taras widokowy przed górną stacją kolejki. Znajduje się tutaj duży budynek z restauracją a przed nim  charakterystyczna rzeźba z brązu autorstwa S. Kaniaka, nosząca nazwę „Polonia Restituta”. Nie daleko znajdziemy stojący tutaj od 1873 roku żelazny krzyż, wykonany w kuźnickiej hucie. Został on ufundowany przez  dra. Tytusa Chałbińskiego, na cześć jego pojednania z rodziną.

Spacer przez Gubałówkę

Będąc na górze, warto odbyć spacer grzbietem Gubałówki, gdzie po minięciu szeregu budek z pamiątkami dotrzemy do drewnianej kaplicy. Znajduje się  ona po prawej stronie kilka kroków od deptaka. Została ufundowana w 1967 roku przez Marię i Władysława Bachledów Księdzularzy, jako wotum za ocalenie w czasie II wojny światowej.

Kaplica jest drewniana, ze stromym dachem pokrytym gontami. Wnętrze kaplicy zostało urządzone przez okolicznych górali, w niedzielę odbywają się tutaj nabożeństwa. Kontynuując spacer mijamy górną stację wyciągu krzesełkowego Szymaszkowa a po dotarciu do krzyżówki i idąc prosto, dojdziemy do wyciągu krzesełkowego Butorowy Wierch.

Wyciąg został wybudowany 1977 roku, składa się z dwuosobowych krzesełek i pokonuje trasę 1600 m i różnicę wzniesień 277 m. Przejazd trwa ok.15 minut, gdzie przy pięknej pogodzie będziemy mogli podziwiać wspaniałe widoki na tatrzańskie szczyty Tatr na czele z Giewontem. Z dolnej stacji do centrum Zakopanego musimy pokonać spacerem trasę około 30-minutową.Gubałówka jest częstym celem wycieczek i warto ją zwiedzić z przewodnikiem tatrzańskim.

---

AUTOR

Michał Jarząbek-Giewont

Przewodnik tatrzański — ponad 10 lat doświadczenia w oprowadzaniu po Tatrach i Zakopanem. Rodowity góral z Zakopanego i miłośnik przyrody tatrzańskiej. Przewodnictwem zajmuje się zawodowo. Prywatnie pasjonat jazdy na rowerze, skiturów oraz fotografii krajobrazów górskich.