Wycieczki górskie dla początkujących: Praktyczne wskazówki i porady

Tatry oferują wiele wspaniałych tras o różnym stopniu trudności. Jeżeli rozpoczynasz swoją przygodę z górami, przeczytaj poniżej wskazówki dotyczące chodzenia po górach. Pamiętaj, że dobrze być odpowiednio przygotowanym na wycieczkę, aby cieszyć się w pełni przebywaniem w górach.

Przestrzegaj następujących wskazówek:

Zadbaj o swoje nogi

Znalezienie i dopasowanie odpowiednich butów jest najważniejszym czynnikiem decydującym o przyjemności w chodzeniu po górach.

W przypadku tras łatwych i dolinnych wystarczą lekkie elastyczne buty. Trudniejsze skaliste szlaki biegnące w wyższych partiach gór, wymagają bardziej sztywnego buta, z twardą przyczepną podeszwą. Wskazane jest też obuwie powyżej kostki, by móc je zabezpieczyć przed skręceniem lub innymi urazami.

Lekkie buty poniżej kostki z odpowiedniego materiału są obecnie bardzo popularne, nadają się do ogólnego używania w trakcie wędrówki, są dobrym zakupem jako pierwsze buty. Takie obuwie łączy wygodę z lekkością, a dobra podeszwa zapewnia odpowiedni komfort, warto by miały również wodoodporną membranę.

Na szlakach o niewielkiej trudności np. w Tatrach Zachodnich bardzo dobrze sprawdzą się buty do biegów górskich. Niewątpliwą zaletą takiego obuwia jest ich lekkość, przyczepność oraz amortyzacją. Takie buty doceni każdy przy długich wielokilometrowych całodniowych trasach górskich.

W skalisty teren górski potrzeba trwalszego buta, który ma półsztywną konstrukcję, wyższy mankiet kostki, ochronę palców w postaci ogumienia z przodu buta oraz podeszwę o dużej przyczepności na bardziej stromych podejściach. Tradycyjnie tego rodzaju buty wykonane są ze skóry. Obecnie dostępne są również wykonane z syntetycznych materiałów, które zapewniają wytrzymałość, wodoodporność oraz wygodę w użytkowaniu.

Nawet topowy i najwspanialszy but może być do niczego i zepsuć najlepszą wycieczkę, jeżeli jest niewygodny i źle dopasowany.

Przede wszystkim kupując buty w góry, zapomnij o swoim rozmiarze buta, będzie to mało przydatne, najlepiej zmierzyć swoje stopy, aby określić potrzebny rozmiar i szerokość.

W trakcie mierzenia butów załóż skarpety turystyczne, przespaceruj się w nich po sklepie, spróbuj przejść po schodach oczywiście, jeżeli jest taka możliwość, dobre sklepy mają rampę do chodzenia w górę i w dół, aby sprawdzić podnoszenie pięty i ściskanie palców. Jeżeli kupujesz buty w sklepie internetowym, najpierw przymierz je w sklepie stacjonarnym.

Przymierz i wypróbuj kilka par różnych producentów, w razie potrzeby odwiedź inne sklepy, aby uzyskać najlepsze dopasowanie. Przy okazji, jeżeli nie masz kup odpowiednie skarpety.

Po zakupie butów przed właściwą wycieczką warto w nich jeszcze pochodzić po domu, zanim użyjesz ich do całodobowego chodzenia po górach.

Ubieraj się na cebulkę

Zakładanie odzieży warstwami daje elastyczność i pozwala na lepszą regulację temperatury ciała. Powinno się unikać bawełnianych warstw bazowych oraz koszul, ponieważ chłoną dużo wilgoci i długo schną. W chłodne i zimne dni, zamiast zapewnić odpowiednią ciepłotę ciała będą nas chłodzić.

Spodnie typu dżins są nieodpowiednie na wycieczki górskie, są one za ciężkie, zimne i wolno schną, gdy są mokre. Na wycieczki górskie najlepiej sprawdzają się spodnie trekingowe, które są elastyczne, częściowo wodoodporne i nieprzewiewne.

Odpowiednie ubranie w góry powinno obejmować:

Warstwa podstawowa — odpowiednia powinna odprowadzać wilgoć od skóry, być wygodna i zapewniać pewien stopień izolacji. Przeważnie wybiera się pomiędzy syntetycznymi (polipropylen lub poliester) lub wełną (najlepsza jest wełna merynos). Na chłodniejsze dni najlepiej wybrać koszulkę z długim rękawem.

Warstwa środkowa/izolacyjna — zapewnia ciepłoę ciała poprzez zatrzymywanie powietrza we włóknach materiału. Tego rodzaju odzież jest z różnego materiału, popularny jest syntetyczny polar, dostępne są również bluzy wełniane. Taka odzież powinna zapewnić izolacje, przenosząc wilgoć na warstwę zewnętrzną w celu odparowania.

Warstwa zewnętrzna — warto rozważyć zakup kurtki typu „soft shell”, jest ona uniwersalna i łączy kilka funkcji. Dobra kurtka zapewni pewien stopień izolacji, może być całkowicie wiatroodporna oraz do pewnego stopnia wodoodporna. Część kurtek softshelowych zaprojektowanych jest tak, aby chronić przed lekkim opadem, lecz w rezultacie mogą być mniej „oddychające".

Gdy zacznie padać, dobrze mieć wodoodporną kurtkę z kapturem, który ochroni Cię przed wiatrem, deszczem i śniegiem.

Kurtka powinna mieć na całej długości zamek, dzięki czemu łatwiej ją założyć i zdejmować. W przypadku odpowiedniej kurtki wodoodpornej i oddychającej najlepiej sprawdzają się te uszyte z materiału Gore-Tex.

Zabierz potrzebne rzeczy

Oprócz butów, należy mieć odpowiednie wodoodporne spodnie i kurtkę. Na takie rzeczach nie warto oszczędzać, warto zainwestować w rzeczy czołowych marek.

Na wycieczkę potrzebne będą również czapka i rękawiczki, mapa i kompas, czołówka, zapasowa ciepła warstwa, mała apteczka, nakrycie głowy oraz plecak o pojemności co najmniej 25 l, aby wszytko do niego włożyć. Pomocne na wycieczkach górskich są także kije trekingowe, ale nie są one odpowiednie dla wszystkich. Przed zakupem kiji warto najpierwej je pożyczyć i sprawdzić, czy są odpowiednie dla Ciebie.

Obecnie nie trzeba wydawać dużych pieniędzy, aby zaopatrzyć się w odpowiedni sprzęt, przyzwoite rzeczy na każdą kieszeń można znaleźć np. w sklepach  Decathlon.

Orientuj się

Ważne jest, aby w razie mgły lub załamania pogody wiedzieć gdzie się znajdujemy i jak wrócić bezpiecznie z powrotem. Spora część wezwań ratownictwa górskiego jest z powodu zgubienia się. Warto posiąść umiejętność korzystania z mapy i kompasu.

Należy pamiętać, że technologia GPS jest świetną pomocą nawigacyjną, ale powinna być używana jako dodatek do tradycyjnej mapy. W urządzeniach GPS baterie mogą wyczerpać się, jak również możesz utracić sygnał w dolinach i lasach.

Uwaga: nowoczesny telefon nie zwiększa bezpieczeństwa na wycieczkach, tylko sprawia, że możesz podejmować większe ryzyko. W górach znajdziesz miejsca bez zasięgu, w których Twój telefon będzie mało użyteczny.

Ostatnio popularne aplikacje map z wbudowanym GPS na smartfony również uzależnione są od zasięgu oraz baterii, które niestety potrafią szybko się wyczerpać. Mogą również przestać działać, gdy urządzenie zostanie wyłączone.

Nie chodź sam

Samotne wycieczki górskie mogą być ryzykowne o ile nie masz doświadczenia, warto tego unikać. W razie wypadku nie będzie miał Ci, kto pomóc. Warto spróbować namówić przyjaciela i cieszyć się ze wspólnych wycieczek. Możesz dołączyć do znajomych lub zapisać się do lokalnego klubu i uczestniczyć w wyjściach organizowanych przez nich.

Gdy nie masz towarzystwa w góry warto zastanowić się nad wynajęciem przewodnika.

Nie chodź głodny ani spragniony

Podczas wysiłku, jakim niewątpliwie są wycieczki górskie, spalamy kalorie oraz wypacamy wodę. Podczas całodniowej wędrówki po górach można spalić ponad 3000 kalorii. Ważne jest, aby dostarczyć organizmowi odpowiednio dużo energii.

Przed wycieczką jemy rano śniadanie, które powinno być złożone z węglowodanów. Dobrym pomysłem będzie owsianka albo musli z suszonymi owocami i orzechami. W trakcie wycieczki spożywamy czekoladki i batoniki, suszone owoce i orzechy.

Pamiętaj, aby zabrać ze sobą dużo jedzenia (i wody) na każdą wycieczkę w góry. Na każdej wyprawie niezbędne jest noszenie więcej jedzenie na wypadek, gdybyś przebywał w górach dłużej, niż planowałeś.

W trakcie wysiłku konieczne jest picie dużej ilości płynów, szczególnie w ciepłe letnie dni, odwodnienie bardzo wyniszcza oraz może zagrażać życiu.

Pij często — nawet jeśli tak naprawdę nie jesteś spragniony. Przeważnie zaleca się wypijanie 2 litrów dziennie, ale w rzeczywistości wygląda to różnie i uzależnione jest od danej osoby, pogody i intensywności spaceru. Staraj się unikać napojów zawierających kofeinę, ogranicz picie kawy i herbaty, ponieważ są one moczopędne. W trakcie chłodniejszych dni warto nosić termos, w którym będzie znajdować się herbata owocowa z łyżką miodu.

Stopniuj poziom trudności wycieczek

Jeżeli nie masz doświadczenia i swoją przygodę z górskimi wędrówkami zaczynasz od zera, nie próbuj od razu przejść trudnych całodniowych szlaków. Zacznij od w krótszych i mniej wymagających tras stopniowo zwiększając ich intensywność.

Przed wyjściem zastanów się i zadaj sobie następujące pytania: „ jaka jest długość trasy, ile będzie przewyższenia, kiedy robi się ciemno, czy bez problemu zdążę pokonać ten dystans?”

Po zadecydowaniu gdzie iść, powiedz o planie i godzinie powrotu z wycieczki w miejscu noclegu lub komuś znajomemu.

Przygotowanie i planowanie

Przed wycieczką poświęć trochę czasu na przygotowanie się do wyjścia, na zaplanowanie trasy i przygotowanie odpowiedniego ekwipunku niezależnie od tego, czy wybierasz się na krótką wycieczkę, czy na dłuższą wyprawę. Oprócz starannego planowania zawsze sprawdzaj swoje rzeczy przed wyjazdem.  Nie jest dobrze przebywać w górach tylko po to, by znaleźć w domu swoją kurtkę przeciwdeszczową.

Nie bądź ignorantem, bądź świadom pogody i innych zagrożeń w górach

Tereny górskie oznaczają się nagłą zmianą pogody, nie trzeba być naukowcem, by wiedzieć, że im wyżej tym temperatura niższa. W górach temperatura spada o 0,6 °C na każde 100 metrów przewyższenia, więc jeśli na dnie doliny znajdującej się na 1000 m n.p.m. było 10 °C to na szczycie o wysokości 2000 m n.p.m. będą tylko 4°C.

Pamietaj, że pogoda w górach potrafi zmienić się w przeciągu chwili. Przed planowanym wyjściem sprawdź lokalną prognozę pogody i szczególną uwagę zwróć na temperaturę, prędkość wiatru i opady. Połączenie niskiej temperatury, opadów i wiatru spowoduje zimno o wiele bardziej odczuwalne niż temperatura powietrza, co może doprowadzić nawet do hipotermii.

Jeżeli prognoza pokazuje złą pogodę, zawsze możesz odłożyć wyjście na kolejny dzień, przy korzystniejszych warunkach pogodowych.

W ładne słoneczne dni nie zapomnij o nakryciu głowy i filtrze przeciwsłonecznym oraz większej ilości napojów. W trakcie burz zawróć i jak najszybciej schodź w dół.

Szanuj przyrodę górską

Lasy, góry i doliny są domem wielu roślin i dzikich zwierząt. Naszym obowiązkiem jest pozostawienie odwiedzanych miejsc w niezmienionym kształcie. Pamiętaj, aby postępować odpowiedzialnie i nie pozostawiać śladu podczas wizyty w górach.

Na terenie TPN stosuj się do wytycznych, jakie obowiązują w parku narodowym. Naszym obowiązkiem jest chronić to wyjątkowe środowisko i traktować je z szacunkiem.

Wędrówki górskie ze względu na wysiłek z nimi związany mogą wydawać się męczące. W trakcie wycieczek górskimi szlakami czekają na Ciebie oszałamiające widoki, które na pewno zapamiętasz na całe lata. W trakcie górskich wycieczek pojawia się satysfakcja ze zdobycia góry i osiągniętego celu.

I jeszcze najważniejsze...

Na koniec kilka ważnych kwestii, z jakimi możemy spotkać się na wycieczkach :)

• W trakcie deszczu i po nim bywa ślisko.
  
• W miejscach zalegania śniegu i płatach śnieżnych można się poślizgnąć.
  
• W jaskiniach tatrzańskich przeważnie jest chłodno i mokro.
  
• Kamienie w potoku bywają bardzo śliskie, wiec nie należy na nie wchodzić.
  
• Po opadach na szlakach może być błoto.
  
• W górach często wieje wiatr.
  
• U góry jest przeważnie zimniej niż na dole.
  
• Na słońcu można się spiec, a idąc pod górę spocić.
  
• W Tatrach dzikie zwierzęta są naprawdę dzikie, dotyczy to również niedźwiedzi.
  
• Bez jedzenia i picia będziemy głodni i spragnieni.
  
• Po zachodzie słońca także w górach robi się ciemno.
  
• W trakcie burzy często występują błyskawice.
  
• Bez okrycia przeciwdeszczowego w trakcie deszczu zmokniemy.
  

---

AUTOR