Szlaki w Tatrach Polskich – Informacje i historia ich powstania

Tatry to góry niezwykle atrakcyjne, bogate w piękne widoki i ambitne trasy, przez to, co roku przyciągają rzesze turytów. Najpopularniejsza i dostępna dla wszystkich jest turystyka piesza. W Tatrzańskim Parku Narodowym wytyczono 275 km znakowanych szlaków turystycznych o różnym stopniu trudności. Z niewielkimi wyjątkami są one przeznaczone także dla narciarzy skiturowych. Gęsta sieć szlaków prowadzi po najciekawszych i najpiękniejszych zakątkach gór, można nimi dotrzeć do niemal wszystkich atrakcyjnych widokowo miejsc w Tatrach Polskich.

szlak w rejonie Morskiego Oka

Historia znakowanych szlaków turystycznych w Polsce i w Tatrach

Związana jest z rokiem 1873, kiedy to powstaje pierwsza organizacja turystyczna w Polsce — Towarzystwo Tatrzańskie. Jednym z założeń powstałego towarzystwa było udostępnienie turystom wspaniałych i malowniczych a nieznanych miejsc w Tatrach. Prace polegały m. in. na budowie pierwszych ścieżek, umocnień i ubezpieczeń, kładek i mostków nad rwącymi potokami.

Pierwszy znakowany szlak turystyczny po północnej stronie Tatr łączył Jaszczurówkę ze schroniskiem w Dolinie Roztoki. Wytyczono go i oznakowano już w 1877 roku.

W tym czasie w górach zostają postawione także pierwsze drogowskazy. Obecnie turyści, wędrując po Tatrach, uważają za zupełnie oczywiste, że istnieją w nich ścieżki, kładki i znaki, będąc nieświadomi, że zawdzięczają to wieloletniej pracy Towarzystwa Tatrzańskiego.

Szlaki tatrzańskie

Szlak koloru żółtego

Gęsta sieć szlaków prowadzi w najwspanialsze miejsca w Tatrach. Wielorakość tych szlaków stwarza możliwości organizowania wycieczek o różnym stopniu trudności oraz czasu ich przejścia. Duża część prowadzi wygodnymi ścieżkami i drogami spacerowymi np. Droga pod Reglami, zakopiańskie Dolinki Reglowe, Dolina Kościeliska. Są również szlaki typowo wysokogórskie dla bardziej wprawionych i wymagających turystów.

Dostarczają one nie tylko wspaniałych widoków, ale również wiele emocji. Należą do nich np. szlak Orlej Perci, od Czarnego Stawu pod Rysami na Przełęcz pod Chłopkiem, na Rysy. Należy mieć na uwadze, że część trudnych szlaków poprowadzona jest przez tereny eksponowane (granie, żleby, półki skalne), a ich pokonywanie wymaga odporności na widok przepaści. Lęk może spowodować nieprzewidywalne zachowanie zagrażające życiu.

Jak dawniej szlaki malowano

Wiele szlaków zwłaszcza w wyższych partiach szczytowych budowanych było przez znakomitych przewodników tatrzańskich. Znakowanie szlaków farbą w pierwszych latach polegało na malowaniu jednego paska cynobrową farbą. Ten sposób zastosował pierwszy w Tatrach działacz T.T.— Walery Eliasz, znakując przejście do Morskiego Oka przez Psią Trawkę i Polanę Waksmundzką w 1887 roku.

W miarę zwiększania się ilości ścieżek znakowanych zaczęły się wykształcać różne sposoby znakowania. Z początku jeden znak malowano tylko farba czerwoną, z czasem, aby uczynić go bardziej widocznym w ciemności, domalowano po jednym pasku białym.

Sieć szlaków stale wzrastała i dodawano coraz to nowe kolory. Dwa paski biały i kolorowy stały się regułą w latach dwudziestych XX wieku i przetrwało do chwili ustalenia ujednoliconych zasad systemu znakowania dla wszystkich szlaków górskich w Polsce.

Obecnie stosuje się jako znak turystyczny jeden pasek kolorowy pomiędzy dwoma paskami białymi. W Tatrach występują wszystkie stosowane w górach polskich kolory znaków turystycznych: czerwony, niebieski, żółty, zielony i czarny. Początek i koniec szlaku oznaczony jest białym kółkiem z kolorowym punktem w środku, odpowiadającym kolorowi szlaku.

Należy podkreślić, że kolor szlaku nie oznacza jego trudności!

Wielu turystów wędrując tatrzańskimi szlakami błędnie łączy kolor szlaku z jego trudnością. Dla przykładu kolorem czarnym błędnie uważanym za najtrudniejszy, znakowany jest łatwy szlak prowadzący Drogą pod Reglami lub od Brzezin do schroniska Murowaniec.

Na początku i w miejscach skrzyżowania szlaków postawione są drogowskazy turystyczne, wskazują kierunek wędrówki oraz czas przejścia danego odcinka szlaku. Na początku szlaków znajdziemy również tablice z mapą najbliższej okolicy informującą o przebiegu szlaków w najbliższym rejonie.

Szlaki na terenie TPN

Ceprostrada

Na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego działa osiem schronisk turystycznych, oprócz schroniska w Pięciu Stawach Polskich można do nich dojść wygodnymi drogami. Szlaki w Tatrach są dobrze utrzymane i na bieżąco remontowane.

W najbardziej wymagających i niebezpiecznych miejscach odpowiednio ubezpieczone w postaci sztucznych ułatwień takich jak stalowe drabinki i łańcuchy. Należy pamiętać, że w takich miejscach obowiązuje zasada trzech punktów podparcia, co sprawdza się do wyszukiwania stopnia lub uchwytu na zmianę tylko jedną kończyną.

W miejscach, gdzie są zamocowane łańcuchy, należy wiedzieć, że na pojedynczym odcinku powinna znajdować się tylko jedna osoba, kolejna może spowodować utratę równowagi.

Praktyczne informacje o szlakach tatrzańskich

Wybierając się na tatrzańskie szlaki, warto zaopatrzyć się w mapę, na której znajdziemy szlaki oznaczone kolorami oraz informacje o czasie przejścia. Pamiętajmy, że schodzenie ze szlaków znakowanych jest zabronione, wyjątek stanowią liczne drogi wspinaczkowe oraz warianty zimowe.

W okresie od 1 marca do 30 listopada — nie można chodzić po szlakach nocą. Ograniczenie poruszania się nocą ma zapewnić m. in. możliwość swobodnego przemieszczania się zwierząt. Jest on również formą ochrony turystów przed konsekwencjami spotkania z niedźwiedziem. Zaskoczony i przestraszony drapieżnik może być naprawdę groźny.

Za wejście na teren T.P.N. pobierana jest opłata, wpływy z biletów przeznaczane są m. in. na utrzymanie szlaków, które ze względu na ogromną liczbę turystów i gwałtowne zjawiska pogodowe wymagają systematycznego nadzoru i remontów.

Ile jest szlaków w Polskich Tatrach i ich przebieg

W Tatrach polskich turysta ma do dyspozycji ok. 275 km szlaków o różnym stopniu trudności. Prowadzą one w najciekawsze i najpiękniejsze zakątki gór. W większości przypadków do miejsca rozpoczęcia wycieczki należy dojechać samochodem lub transportem lokalnym (busy).

Poniżej zamieszczony jest opis najbardziej popularnych szlaków oraz prosty schemat graficzny przedstawiający ich przebieg. Mapki w artykule są poglądowe, przedstawiają w dużym uproszczeniu przebieg szlaków.
Wybierając się i planując wycieczki górskie, należy zaznajomić się z mapą, na której dokładnie są przedstawione interesujące nas miejsca i szlaki tam prowadzące. Pamiętaj, kolor szlaku nie oznacza jego trudności !

Szlaki  z Doliny Chochołowskiej

Z Zakopanego do doliny można dojechać autem lub busami, które regularnie kursują w tym kierunku. Jeżeli wybieramy się własnym transportem, to możemy zaparkować na jednym z wielu parkingów, przed wejściem do doliny.

• dnem Doliny Chochołowskiej aż do schroniska PTTK na Polanie Chochołowskiej prowadzi szeroka droga o długości 8 km. Do Polany Huciska droga pokryta jest asfaltem, kolor szlaku zielony
• przez Polanę Chochołowską do kaplicy Jana Chrzciciela, kolor czarny
• za schroniskiem na Grzesia ok. 1,5 godz. żółtym szlakiem
• poniżej schroniska przez Dolinę Wyżnią Chochołowską na Wołowiec 2063 m lub przez Grzesia i Rakoń ok. 3 godz.
• do Doliny Jarząbczej Szlakiem Papieskim, kolor szlaku żółty ok. 50 min
• na Trzydniowiański Wierch czerwonym szlakiem i powrót przez Kulawiec i Krowi Żleb, czas przejścia ok. 3,5 godz. Z Trzydniowiańskiego Wierchu można kontynuować wycieczkę na Kończystą nad Jarząbczą i stąd albo na Jarząbczy Wierch lub na Starorobociański Wierch.
• główną granią Tatr przez Wołowiec, Łopatę, Jarząbczy Wierch, Kończytą nad Jarząbczą, Starorobociański Wierch, Siwą Przełęcz, Ornak, Iwaniacką Przełęcz i stąd zejście do Doliny Chochołowskiej, wycieczka całodniowa. Istnieje możliwość wcześniejszego zejścia do Doliny Chochołowskiej z Kończystej nad Jarząbczą przez Trzydniowiański Wierch lub zejście z Siwej Przełęczy przez Dolinę Starorobociańską
• przez Dolinę Starorobociańską na Siwą Przełęcz, kolor szlaku czarny ok. 2,5 godz.
• przez Iwaniacką przełęcz do Doliny Kościeliskiej, ok. 2 godz.
• powyżej polany Huciska Ścieżką nad Reglami można dojść do Doliny Kościeliskiej lub wcześniej zejść Doliną Lejową, kolor szlaku czarny, przejście ok. 2 godz.
• na skraju Siwej Polany odchodzi szlak prowadzący do Kir, kolor szlaku zielony, czas przejścia ok. 1 godz.

Szlaki w rejonie Doliny Kościeliskiej

Dojazd z Zakopanego do Kir busem lub samochodem, można zaparkować na jednym z licznych płatnych parkingów przed doliną. Dnem Doliny Kościeliskiej do schroniska na Hali Ornak prowadzi łatwa droga 6,5 km. Od głównego traktu odchodzi wiele znakowanych szlaków.

• z Kir biegnie Droga pod Reglami prowadząca aż do Zakopanego
• z Kir w prawo zielony szlak prowadzi na skraj Siwej Polany w Dolinie Chochołowskiej
• powyżej rozległej polany o nazwie Wyżnia Kira Miętusia odchodzi w lewo szlak Ścieżka nad Reglami, który prowadzi na Przysłop Miętusi i dalej do Małej Łąki
• powyżej Wyżniej Kiry Miętusiej początek ma szlak na Czerwone Wierchy. Czerwono znakowana ścieżka wyprowadza przez Twardy Upłaz na Ciemniak i dalej, kierując się na wschód, na Krzesanice, Małołączniak i Kopę Kondracką, szczyty należące do Czerwonych Wierchów
• przed polaną Stare Kościeliska w prawo biegnie Ścieżka nad Reglami, którą można dojść do Doliny Chochołowskiej
• powyżej Starych Kościelisk po przekroczeniu mostku czarny szlak prowadzi do wejścia do Jaskini Mroźnej. Jednokierunkowa ścieżka prowadzi oświetloną jaskinią, a jej długość wynosi ponad 0,5 km. Po wyjściu z jaskini zejście po stromych drewnianych schodach z powrotem do Doliny Kościeliskiej
• po minięciu Starych Kościelisk po prawej stronie początek szlaku prowadzącego na Polanę Stoły. Powrót tą samą drogą
• za Halą Pisaną w lewo żółty szlak prowadzi przez Wąwóz Kraków. Po dotarciu do końca wąwozu można wrócić ta samą drogą lub dalej przejść przez Smoczą Jamę, lub szlakiem obejściowym na zewnątrz (łańcuchy) i zejść na Halę Pisaną. Uwaga ten odcinek szlaku jest jednokierunkowy
• powyżej Skały Pisanej czerwony szlak w prawo do jaskiń: Mylnej, Raptawickiej i Obłazkowej. Po przejściu Jaskini Mylnej, zejście szlakiem jednokierunkowym do dna doliny
• przed dotarciem do schroniska w lewo początek zielonego szlaku prowadzącego Doliną Tomanową na Chudą Przełączkę, skąd można wejść na Ciemniak lub zejść przez Adamicę do Doliny Kościeliskiej
• na lewo od schroniska szlak czarny doprowadzający nad Smreczyński Staw, powrót tą samą drogą
• ze schroniska na Hali Ornak szlak koloru żółtego wyprowadza na Iwaniacką Przełęcz. Z tego miejsca można zejść do Doliny Chochołowskiej lub wyjść na grań Ornaku.

Szlaki rozpoczynające się z okolic Zakopanego

Miasto pod Tatrami jest świetną bazą wypadową w  tatrzańskie doliny. Ciekawie prezentują się szlaki prowadzące w  niezwykle urokliwe dolinki reglowe. Przeważnie są to niewymagające  większego wysiłku wycieczki kilkugodzinne. Wszystkie wycieczki można  rozpocząć z centrum Zakopanego.

• od skoczni narciarskiej „Wielka Krokiew” do Doliny Chochołowskiej biegnie na czarno znakowana Droga pod Reglami
• od Kalatówek do Doliny Chochołowskie prowadzi czarny szlak Ścieżki nad Reglami
• nieopodal skoczni rozpoczyna się szlak prowadzący dnem Doliny Białego, kolor szlaku żółty
• urokliwą ulicą Droga do Daniela można podejść do Doliny Ku Dziurze, na końcu  krótkiej doliny znajduje się jaskinia dziura, powrót tą samą drogą,  kolor szlaku czarny
• na końcu zakopiańskiej ulicy Strążyskiej znajduje się wejście do Doliny Strążyskiej. Spacerując jej dnem, można  dojść na Polanę Strążyską, szlak koloru czerwonego i stąd podejść pod  wodospad Siklawica kolorem żółtym
• pomiędzy Doliną Strążyską i Małej Łąki umiejscowiona jest mało uczęszczaną Dolina za Bramka, szlak koloru zielonego
• w rejonie Gronika rozpoczyna się szlak koloru żółtego prowadzący dnem  Doliny Małej Łąki, można nim dojść na Małą Polanę Małołącka, z której  rozpościera się wspaniały widok na jej otoczenie.

Szlaki rozpoczynające się z Kuźnic

Kuźnice to jedno z najstarszych miejsc Zakopanego. Niegdyś na tym terenie znajdowała się prężnie działająca huta przetapiająca rudę żelaza. Miejsce to obecnie jest ważnym punktem wyjściowym na wycieczki w Tatry.

• po przekroczeniu mostu drogą koloru zielonego można dotrzeć na Nosal
• na Halę Gąsienicową do schroniska Murowaniec z Kuźnic można dotrzeć przez Dolinę Jaworzynkę żółtym szlakiem lub przez Boczań i Skupniów Upłaz niebieskim szlakiem
• na Halę Kondratową do schroniska przez Kalatówki, kolor szlaku niebieski
• na Kalatówkach zaczyna się Ścieżka nad Reglami, którą można dotrzeć aż do Doliny Chochołowskiej, kolor szlaku czarny
• od schroniska na Hali Kondratowej można wyjść na Giewont, szlakiem niebieskim
• z Doliny Kondratowej prowadzi szlak zielony na Przełęcz pod Kopą Kondracką. Z przełęczy można wyjść na Kopę Kondracką lub w przeciwnym kierunku na Kasprowy Wierch
• z Kuźnic prowadzi przez Myślenickie Turnie na Kasprowy Wierch szlak zielony.

Szlaki turystyczne w rejonie  Hali Gąsienicowej

Na Hali Gąsienicowej nieopodal schroniska Murowaniec rozpoczyna się bądź krzyżuje wiele szlaków, część z nich prowadzi na okoliczne szczyty i przełęcze.

• na Halę Gąsienicową można dojść z Kuźnic przez Skupniów Upłaz (szlak niebieski) lub Dolinę Jaworzynki (szlak żółty) lub biegnącym głównie w lesie szlakiem czarnym z Brzezin.

• z Hali Gąsienicowej można wyjść na Kasprowy Wierch szlakiem koloru żółtego, Od niego na Przełęcz Liliowe odchodzi szlak zielony oraz na Świnicką Przełęcz szlak czarny

• poniżej schroniska biegnie szlak na Rówień Waksmundzką, kolor zielony

• znad Czarnego Stawu Gąsienicowego można wyjść na Karb (kolor szlaku zielony), z zejść z niego do Doliny Zielonej Gąsienicowej lub wyjść na Kościelec i wrócić tą samą drogą (kolor szlaku czarny)

Szlaki dojściowe na Orlą Perć

Orla Perć to szlak niezwykle efektownie poprowadzony granią od przełęczy Zawrat do przełęczy Krzyżne. Wycieczka Orlą Percią jest niezwykle piękna, lecz trudna i przy złej pogodzie niebezpieczna. Rekomendowana dla wytrwałych i doświadczonych turystów niewrażliwych na przepaście i ekspozycję. Na trasie liczne ubezpieczenia w postaci łańcuchów, drabinek i klamer.

Przejście całej trasy wymaga ok. 6 godzin plus czas potrzebny na dojście i zejście, dlatego warto ten podniebny szlak pokonywać odcinkami. Naturalnie każdym z wymienionych szlaków można również zejść z Orlej Perci.

• poniżej Murowańca odchodzi szlak, prowadzący Doliną Pańszczycy na Przełęcz Krzyżne, skąd można zejść do Doliny Pięciu Stawów Polskich, kolor szlaku żółty
• od schroniska niebieski szlak biegnący obok Czarnego Stawu Gąsienicowego i Zmarzłego Stawu wyprowadza na Zawrat
• znad wschodniego brzegu Czarnego Stawu Gąsienicowego biegnie żółto znakowana ścieżka prowadząca na Skrajny Granat
• z Koziej Dolinki szlak koloru zielonego wyprowadza na Zadni Granat, dalej szlak czarny prowadzi Żlebem Kulczyńskiego na Przełączkę na Buczynową Dolinką
• obok Zmarzłego Stawu biegnie szlak żółty na Kozią Przełęcz i w dół do Doliny Pięciu Stawów Polskich.

Szlaki w rejonie Doliny Pięciu Stawów Polskich

Jedno z najpiękniejszych miejsc w całych Tatrach, słynące z jezior górskich i ich niezwykłego otoczenia

• z polany Palenica Białczańska gdzie można dojechać własnym samochodem lub miejscową komunikacją (najdogodniejszy sposób) pieszo asfaltową drogą do Wodogrzmotów Mickiewicza, za którymi należy skręcić w prawo i zielonym szlakiem przez Dolinę Roztoki obok wodospadu Wielka Siklawa wyjść do Doliny Pięciu Stawów Polskich. Alternatywą jest szlak czarny wyprowadzający obok schroniska w dolinie.

• z okolic schroniska niebieskim szlakiem przejście do Morskiego Oka przez Świstówkę

• drugie przejście do Morskiego Oka jest przez Szpiglasową Przełęcz szlakiem koloru żółtego,

Szlaki z Doliny Pięciu Stawów prowadzące na szczyty i przełęcze należące do Orlej Perci. Można nimi wrócić, kontynuować wycieczkę Orlą Percią lub zejść do Doliny Gąsienicowej.

• przejście na Przełęcz Krzyżne, kolor szlaku żółty
• wyjście na Kozi Wierch, kolor szlaku czarny
• ścieżką przez Pustą Dolinkę na Kozią Przełęcz, kolor szlaku żółty
• na przełęcz Zawrat, kolor szlaku niebieski.

Szlaki biegnące obok Morskiego Oka

Morskie Oko to najczęstszy cel wycieczek w całych Tatrach. W okresie wakacyjnym i w pogodne weekendy jest tłumnie odwiedzane przez turystów.

• nad jezioro można dojść z parkingu na polanie Palenica Białczańska ok. 9 km drogą asfaltową. W trakcie wycieczki można skorzystać z czterech skrótów przecinających drogę.

Obok Morskiego Oka na morenie stoi drewniane schronisko turystyczne, spod którego można wyruszyć:

• poniżej schroniska od asfaltowej drogi biegnie szlak przez Świstówkę do Doliny 5 Stawów Polskich, kolor szlaku niebieski
• nieopodal schroniska początek ma żółto znakowany szlak na Szpiglasową Przełęcz tzw. Ceprostrada
• od Ceprostrady odchodzi czerwony szlak prowadzący przez Dolinkę za Mnichem na Wrota Chałubińskiego
• szlak wokół Morskiego Oka, kolor czerwony
• nad Czarny Staw pod Rysami, kolor szlaku czerwony
• znad Czarnego Stawu na Rysy, z wierzchołka można zejść na słowacką stronę, kolor czerwony
• od Czarnego Stawu na Mięguszowiecką Przełęcz pod Chłopkiem, kolor szlaku zielony.

---

AUTOR