Przejdź do treści

Płazy i gady w Tatrach: Przewodnik po gatunkach

Przewodnik tatrzański
Opublikowane według Michał Jarząbek-Giewont w Tatry · 16 Kwiecień 2017
Fauna płazów i gadów w Tatrach jest stosunkowo niewielka, to jednak zwierzęta te są charakterystyczne dla tego terenu. Część z nich jak np. żaba trawna lub jaszczurka żyworodna są na tyle pospolite, że można spotkać je w czasie letniej wycieczki. W Tatrach Polskich występują zaledwie cztery gatunki gadów i siedem płazów. Poniżej zostały przedstawione niektóre z nich.

Salamandra plamista (Salamandra salamandra)


salamandra plamista tatry
Pospolity płaz w Karpatach, choć rzadki w Tatrach nie sięga wiele ponad 1000 m n.p.m. Salamandra występuje w strefie bioklimatycznej regla dolnego do 1089 m n.p.m. (Staw Toporowy Niżni) oraz 1150 m n.p.m. tj. po okolice Rusinowej Polany.

Kształtem przypomina dużą i tłustą jaszczurkę, długość od kilkunastu do 20 cm. Skórę ma nagą, śliską z charakterystycznymi, nieregularnymi plamami koloru żółtopomarańczowego, układ i wielkość tych plam u każdego osobnika są inne. Płaz ten jest zwierzęciem wybitnie lądowym, żyje w wilgotnych lasach nad brzegiem leśnych potoków i przy gliniastych drogach, często chowa się pod kłodami, w spróchniałych pniach, albo w norach w ziemi.

Życie aktywne prowadzi w nocy, można ją również zaobserwować w czasie ciepłych deszczów i przy silnej rosie. Jest niezwykle pożytecznym zwierzęciem, zjada różne szkodliwe owady, ślimaki, robaki, dżdżownice itp.
Samice Salamandry ok. połowy marca rodzą w wodzie żywe larwy, które przeradzają się w dorosłą formę. Młode wylegają się z jaj wewnątrz matki i dopiero potem przychodzą na świat. Salamandry w okresie zimy zapadają w sen, zajmują gromadnie najczęściej w dużych wykrotach.

Znanym siedliskiem tych płazów w Tatrach jest Jaszurówka (ujście Doliny Olczyskiej). Nazwa tej dzielnicy Zakopanego bierze swoją nazwę od salamandry, która przez górali nazywana jest jaszczurem.

Traszka górska (Triturus alpestris)


Jest to płaz z rzędu ogoniastych, długość ciała wraz z ogonem ok. 7-10 cm barwy jaśniej lub ciemnej brunatnej.
Gatunek często występujący w całej Europie Środkowej, w Tatrach traszka górska jest dość pospolita. Żyje tu ona w młakach, mniejszych i większych stawach. Spore kolonie traszek można spotkać w Stawie Smreczyńskim oraz w Toporowym Niżnim. Ma swoje rozrodcze stanowiska do wysokości 1750-1800 m n.p.m. (piętro kosodrzewiny).
Traszka górska przebywa w wodzie od wczesnej wiosny do połowy lata. Okres godowy rozpoczyna się z początkiem kwietnia, jaja samica składa pojedynczo na liściach roślin lub innych przedmiotach (patykach, gałęziach) zwykle pod koniec czerwca. Traszki przesypiają zimę, zagrzebane w mule i szlamie na dnie stawu.

Kumak Górski (Bombina variegata)


Płaz bezogonowy, w Tatrach często występujący w reglu dolnym. Jest to gatunek silnie związany ze środowiskiem wodnym, żyje w kałużach, młakach, płytkich stawkach. Najwyższe stanowisko po północnej stronie Tatr znajduje się prawdopodobnie w Dolinie Gąsienicowej, widywano je w Dwoiściakach i Troiściakach. Płaz blisko spokrewniony z żabami, licznie pojawiają się już wczesną wiosną. Kumak górski jest na grzbiecie szary lub brunatnawy, świeżo przeobrażony z kijanki ma brzuch białawy.

Żmija zygzakowata (Vipera berus)


Żmija zygzakowata Tatry
W Tatrach występująca głównie w strefie regli, ale można ją spotkać nawet na wysokości 1700-1800 m (np. Opalone). W górach żmija zygzakowata pojawia się w kwietniu, często jeszcze przed całkowitym stopnieniem śniegu, na sen zimowy udaje się zwykle w październiku. Okres godów przypada w Tatrach na koniec maja i początek czerwca, młode rodzą się żywe z końcem lata.

Żmija zygzakowata na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego występuje w trzech typach ubarwienia — brunatnej, jasnoszarej lub ciemnostalowej. Wąż ozdobiony zwykle zygzakiem wzdłuż grzbietu  — stąd nazwa. Spotkać ją można przypadkowo na suchych, słonecznych zboczach dolin, zazwyczaj wśród usypisk skalnych. W Polsce jest gadem dość pospolitym, zwłaszcza w Karpatach. Jej pożywienie stanowią drobne gryzonie, rzadziej jaszczurki i żaby.
Żmija zygzakowata jest jedynym gatunkiem jadowitym. Należy pamiętać, że nigdy sama nie atakuje i ucieka przed ludźmi, jej jadowitość jest stosunkowo mała.

Jaszczurka żyworodna (Lacerta vivipara)


Pospolity gatunek w Tatrach należy do grupy gadów o najniższych wymaganiach co do temperatury. Liczny w piętrach regli i piętrze kosodrzewiny występująca do wysokości 2400 m n.p.m. (Żelazne Wrota). Gad o brunatnym ubarwieniu z ogonem dłuższym o reszty ciała. Jaszczurka pojawia się w maju, młode rodzą się w końcu sierpnia i we wrześniu. W tatrzańskich warunkach rozród przebiega w sposób jajożyworodny.

Skorupki jaj żyworódki zredukowane są do cienkiej błonki, z których młode uwalniają się w trakcie składania jaj lub natychmiast po ich złożeniu. W sen zimowy zapada pod koniec września lub października.
Można ją spotkać na kamieniach i pniach zwalonych drzew, gdzie chętnie wygrzewa się w promieniach słońca. Jej pożywienie stanowią owady, dżdżownicami i ślimakami.


Michał Jarząbek-Giewont autor bloga
AUTOR

Przewodnik tatrzański — ponad 10 lat doświadczenia w oprowadzaniu po Tatrach i Zakopanem. Rodowity góral z Zakopanego i miłośnik przyrody tatrzańskiej. Przewodnictwem zajmuje się zawodowo. Prywatnie pasjonat jazdy na rowerze, skiturów oraz fotografii krajobrazów górskich.


Nie ma jeszcze żadnych recenzji.
0
0
0
0
0
Wróć do spisu treści