Pierwszy czekan i raki: co warto wiedzieć przed zakupem

Zimowe wycieczki górskie różnią się znacznie od tych w letnich miesiącach. Planując wejście na zaśnieżone górskie szczyty, należy być wyposażonym w raki i czekan. Zima w górach to dobry czas, by odwiedzić najbliższy sklep ze sprzętem górskim i wydać część ciężko zarobione pieniądze na niezbędny sprzęt.

Każdy powinien wiedzieć, które czekany i raki najlepiej kupić, jak długi powinien być czekana, ile zębów powinny mieć raki. Poniżej kilka informacji, na co zwracać uwagę przed zakupem raków i czekana.

Nauki chodzenia z czekanem i rakami, nauczysz się na naszych jednodniowych kursach z turystyki zimowej.

Wybór czekana

Wiele dawnych wytycznych mówi, że czekan, gdy trzyma się za głowice wyprostowaną ręką, powinien sięgać twojej kostki.

Najnowsze wytyczne są inne, długi czekan jest nieporęczny i trudny w użyciu. Obecnie alpiniści nie używają już czekana jako laski. Zasadniczo wybieraj czekan o długości 55-65 cm, ponieważ ten zakres będzie pasować do wzrostu większości osób.

Krótsze czekany znacznie ułatwiają skuteczne samo zatrzymanie (tj. po poślizgnięciu lub potknięciu wyhamowanie przed gwałtownym spadkiem w dół) i są bardziej skuteczne zarówno w wycinaniu stopni, jak i wchodzeniu po stromym terenie.

Na co zwracać uwagę wybierając czekan

Po pierwsze materiał. Nie wybieraj superlekkiego czekana, ponieważ cięcie stopni w twardym śniegu lub lodzie staje się trudne a czasami niemożliwe. Do zimowej turystyki górskiej wystarczy prosty czekan, który spełni wszystkie funkcje potrzebne podczas wycieczki. Jeśli chodzi o kształt, to wybieramy prosty czekan lub lekko zakrzywiony, zdecydowanie unikamy technicznych czekanów w kształcie bananów, tzw. "dziaby" są przeznaczone do wspinaczki lodowej. Wybierając czekan, przejdź się z nim po sklepie, załóż rękawiczki, chwyć go za głowicę, przytrzymaj przy boku i upewnij się, że jest wygodny.

Otwór na górze trzonka oznacza, że możesz założyć pętle. Warto zabrać czekan z pętlą, a następnie spróbować użyć w terenie, aby zobaczyć czy będzie to dla Ciebie przydatne. Dzięki pętli nie zgubisz czekana. Może to być również denerwujące, gdy trawersując zbocze i będziesz ciągle zmieniać rękę. Trzymającą czekan za każdym razem musisz przełożyć pętlę.

Wybór raków

Ze względu na mocowanie do wyboru są głównie trzy rodzaje: koszykowe, półautomatyczne i automatyczne. Raki koszykowe są dobre do zimowych wędrówek po mniejszych górach i mniejszym nastrojeniu, podczas gdy półautomaty dobrze sprawdzą się podczas ambitnej wspinaczki zimowej. Raki automatyczne stosowane są zazwyczaj podczas wspinaczki lodowej.

Największy wpływ na to, jakie raki kupić, będą miały buty, które posiadasz. Dobrze najpierw kupić buty, a następnie w sklepie, zapytać jakie raki będą do nich odpowiednie. Niektóre raki pasują do niektórych producentów butów lepiej niż inne.

Idź do sklepu i poszukaj butów, które pasują do kształtu Twojej stopy, zmierz odpowiednie, dopasuj i przespaceruj się w nich. Jeśli planujesz chodzić w trudniejszym terenie, możesz zastanowić się nad zakupem bardziej technicznego buta.

Po znalezieniu odpowiednich butów poszukaj pasujących do nich raków. Przed zakupem przymierz je do swojego buta i kup te, które będą dobrze pasować. Jeśli zdecydowałeś się na buty z bardziej miękką podeszwą kup raki koszykowe. Gdy kupisz bardziej sztywne buty z twardą podeszwą i dodatkowo ze specjalnie wyprofilowanym z tyłu rantem, dobrym wyborem będą raki półautomatyczne. Raki przeważnie mają od 10 do 12 zębów, dodatkowo upewnij się, że są wyposażone w płytki antyśniegowe. Unikaj super lekkich raków przeznaczonych dla narciarzy skiturowych, ponieważ nie są one trwałe.

Dobrze spakuj swój sprzęt

Przypnij czekan paskami kompresyjnymi z boku plecaka, użyj odpowiedniej pętli na jego spodzie. Jeśli chodzi o raki, to spakuj je do plecaka w odpowiednim pokrowcu. Trzymając je na zewnątrz, jesteś narażony na zgubienie ich. Po wydaniu pieniędzy i zakupieniu odpowiednich raków i czekana naucz się ich prawidłowo używać. Kurs z turystyki zimowej będzie równie dobrą inwestycji prawdopodobnie nie będzie kosztował więcej niż raki i czekan.

Pytania i odpowiedzi dotyczące zakupów pierwszego czekana i raków

Czy zamiast czekana można używać kijków trekingowych?

Kijki trekingowe świetnie nadają się do podpierania na długich zejściach, utrzymania równowagi oraz odciążają plecy podczas noszenia ciężkich rzeczy (co jest bardziej prawdopodobne w zimie), ale nie zapewniają bezpieczeństwa na stromym podłożu.

Jeśli jesteś w terenie, gdzie poślizgnięcie może mieć nieprzyjemne konsekwencje, powinieneś użyć czekana. Dzięki temu będziesz mieć szanse wyhamować upadek.

W którym momencie powinienem założyć raki i jak to zrobić?

Zakładanie raków uzależnione jest od nastromienia i pokrywy śnieżnej. Kiedy założyć raki — krótka odpowiedź brzmi raczej wcześniej niż później.

Pamiętaj też, że zakładając je zbyt wcześnie, tracisz nie potrzebnie energie w terenie, gdzie dobrze dasz sobie rade, idąc w samych butach. Natomiast za późno może doprowadzić do sytuacji, że zakładanie w trudnym miejscu będzie niebezpieczne lub czasami wręcz niemożliwe. Przewiduj wcześnie zmiany kąta nachylenia i warunków, zadaj sobie pytanie „a co jeśli”?

Gdy już zdecydujesz o założeniu, znajdź dużą stabilną powierzchnię, na której będziesz mógł stanąć i kolejną wyżej z przodu (wyobraź sobie dwa schody), na której położysz raki.

Czy warto kupić czekan techniczny?

Jeśli masz aspiracje, aby spróbować wspinaczki lodowej, to taka aktywność pozwala na użycie czekana technicznego. Wygląda on może bardziej profesjonalnie, ale do chodzenia po górach używaj zwykłego czekana turystycznego.

Jak często należy sprawdzać, czy czekan i raki nie są uszkodzone?

Nowoczesne materiały i metody wytwarzania znacznie podniosły jakość czekanów i raków, co nie oznacza, że się psują. Sprawdzaj je za każdym razem, gdy planujesz wyjście w góry. W szczególności zwróć uwagę na miejsca o dużym naprężeniu. Aby zapobiec korozji, zawsze staraj się przechowywać sprzęt w suchym miejscu.

Który system mocowania raków jest najlepszy?

Tutaj nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Najważniejszą rzeczą niezależnie od systemu mocowania jest, aby raki dobrze i stabilnie leżały. Jeżeli masz odpowiednie buty z rantem z tyłu, to załóż raki półautomatyczne. Zakłada się je szybciej i są bardziej stabilne niż koszykowe.

---

AUTOR

Michał Jarząbek-Giewont

Przewodnik tatrzański — ponad 10 lat doświadczenia w oprowadzaniu po Tatrach i Zakopanem. Rodowity góral z Zakopanego i miłośnik przyrody tatrzańskiej. Przewodnictwem zajmuje się zawodowo, oprowadza grupy oraz indywidualne osoby po górach. Prywatnie pasjonat jazdy na rowerze oraz fotografii krajobrazów górskich.