Kaplice i krzyże w Tatrach Polskich — odkryj sacrum w górach!

Kaplica w Jaszczurówce

Najcenniejszy zabytek sakralny wybudowany w stylu zakopiańskim. Kaplica pod wezwaniem Najświętszego Serca Jezusowego w Jaszczurówce została zaprojektowana przez twórcę stylu zakopiańskiego Stanisława Witkiewicza. Kaplicę ufundowali w 1903 roku synowie Adama Uznańskiego po jego śmierci. Rodzina Uznańskich była właścicielem tzw. Dóbr Szaflarskich. Budowa rozpoczęta w 1904 roku została ukończona dwa lata później.

W 1907 roku w szkole Przemysłu Drzewnego w Zakopanem wykonano ołtarze, w tym roku kaplica została poświęcona. Budynek uchodzi za jedno ze sztandarowych dzieł stylu witkiewiczowskiego.

Kaplica na Kalatówkach

Kaplica pod wezwaniem św. Krzyża znajduje się nieopodal klasztoru sióstr Albertynek. Grunt pod klasztor i kaplice ofiarował Władysław hr. Zamoyski. Kaplicę św. Krzyża wybudowali w kilka miesięcy bracia albertyni przy pomocy góralskich budarzy a jej poświęcenie odbyło się 25 sierpnia 1898 roku.

Kaplica zachowała się do dzisiaj w stanie niemal niezmienionym, jednakże klasztor był wielokrotnie przebudowywany i modernizowany. Nieopodal na Śpiącej Górce został wybudowany 1902 roku klasztor Albertynów, obecnie odbudowany po pożarze.

Kaplica na Wiktorówkach

W czasie międzywojennym wybudowano drewnianą kaplicę na Wiktorówkach. Według tradycyjnych przekazów historia kaplicy związana jest z podaniem ludowym. Mówi ono, że w 1861 roku (lub 1860) na terenie Wiktorówek, góralska pasterka Marysia Murzańska z Gronia doświadczyła objawienia Matki Boskiej.

Od tamtego czasu Wiktorówki stały się miejscem kultu Matki Boskiej Jaworzyńskiej. Kaplica została wybudowana według projektu Jędrzeja Brody w 1936 roku. W rok później Jędrzej Graca pochodzący z Zubsuchego wykonał ołtarz, gdzie w centralnym miejscu stoi figurka Matki Boskiej pochodząca z końca XIX w. W późniejszym czasie kaplica była wielokrotnie przebudowywana.

Kapliczka Zbójnicka w Dolinie Kościeliskiej

Leżąca na skraju Starych Kościelisk tzw. Zbójnicka Kapliczka według podań miała być ufundowana przez zbójników. Kapliczka jest związana z osadą górniczą, która istniała dawniej w Dolinie Kościeliskiej, o czym świadczą umieszczone na ścianie frontowej dwa skrzyżowane młotki. Kapliczkę ufundowali górnicy i hutnicy, którzy zajmowali się pracami przy przetapianiu i wydobyciu rudy żelaza.

Na pobliskiej polanie Stare Kościeliska prężnie działał ośrodek hutniczo-górniczy, tutaj istniała huta domki dla pracowników, a nawet karczma. Według podań w miejscu wzniesienia kapliczki dawniej istniał kościół. Na jego miejsce została zbudowana ponoć obecna kapliczka, której powstanie określa się na pierwszą połowę XIX w. W 1922 r. podczas remontu w kapliczce wymieniono kratę drewnianą, zastępując ją pełnymi drzwiami. W latach 1965-98 podczas kolejnej renowacji dach został obłożony nowymi gontami oraz ponownie wymieniono drzwi i urządzono wnętrze.

Krzyż na Giewoncie

Najpopularniejszy i najbardziej znany obiekt sakralny w Tatrach stoi na samym wierzchołku Wielkiego Giewontu. Metalowy krzyż o konstrukcji kratowanej został ufundowany z inicjatywy księdza Kazimierza Kaszelewskiego jako tzw. krzyż jubileuszowy. Został postawiony w 1901 r., jego pojedyncze żelazne elementy zostały wniesione na plecach i na miejscu zamontowane przez górali.

Krzyż składa się z 400 elementów o łącznej wadze 1800 kg, wyprodukowanych w krakowskiej fabryce Józefa Góreckiego, Uroczyste poświęcenie krzyża odbyło się 19 sierpnia 1901 roku. Wysokość krzyża wynosi 17,5 m, z czego 2,5 jest wmurowane w kopułę wierzchołka, ramię poprzeczne 5,5 m.

Kaplica na Polanie Chochołowskiej

Na skraju Polany Chochołowskiej nieopodal lasu w Dolinie Chochołowskiej stoi drewniana kapliczka Jana Chrzciciela. Od głównej drogi biegnie tam czarno znakowana ścieżka. Budynek związany jest ze znanym serialem Janosik. Wcześniejszą kapliczkę, wybudowaną przez górali w 1958 r. została rozbudowana na potrzeby zdjęć do serialu.

Po nakręceniu filmu kapliczka nie została rozebrana, a jej wnętrze zostało wyposażone i poświęcone. W kaplicy obywają się nabożeństw oraz bardzo popularna w tym miejscu pasterka.

Krzyż obok Czarnego Stawu Pod Rysami

Stojący nad brzegiem Czarnego Stawu żelazny krzyż z datą 1835 został tu postawiony w 1836 roku. Ok.1,5-metrowej wysokości metalowy krzyż został odlany z żelaza wytopionego z rud tatrzańskich. Wystawił go proboszcz z Poronina a został ufundowany przez Biskupa Franciszka Pisztka.

Krzyż na Grzesiu

Na szczycie Grzesia stoi drewniany krzyż ustawiony przez Słowaków w 1992 roku. Krzyż ma upamiętniać, że w latach 1978-79 w tym miejscu spotykali się polscy i słowaccy działacze opozycyjni. Przez Grzesia prowadził również szlak, którym przemycano dewocjonalia i literaturę religijną.

Krzyż na Polanie Pod Kopieńcem

Na skraju Polany pod Kopieńcem stoi kamienny krzyż, został ustawiony w 1950 r. z inicjatywy tutejszych pasterzy. Na kolumnie krzyża widnieje napis „Nic nad Boga”. Co roku w okresie letnim w pobliżu krzyża, odbywa się msza święta, gromadzą się tutaj rodziny góralskie, które niegdyś gospodarzyły na polanie.

Krzyż Pola w Dolinie Kościeliskiej

Pamiątką pobytu Wincentego Pola w Tatrach jest Krzyż w Dolinie Kościeliskiej — u wylotu Doliny Smytniej. Krucyfiks z żelaza tatrzańskiego jest osadzony w kamieniu dawnego młyna kruszcowego. Pierwszy drewniany krzyż ustawili w tej okolicy 1852 roku studenci z Uniwersytetu Jagielońskiego. Właśnie w trakcie wycieczki prowadzący wycieczkę Wincenty Pol zaproponował napis wg słów św. Pawła „I nic nad Boga” (stąd nazwa krzyż Pola).

Obecny krzyż jest trzecim, dwa wcześniejsze były drewniane, wszystkie trzy krzyże ustawiał znakomity zakopiański przewodnik Maciej Sieczka.

Krzyż na Polanie Waksmundzkiej

W północnej części Polany Waksmundzkiej, przy szlaku usytuowany jest żelazny krzyż odlany w hucie Kuźnickiej. Krucyfiks został ufundowany przez Maksymiliana Nowickiego, znanego przyrodnika i obrońcę przyrody tatrzańskiej w 1868 r. Nowicki nocował w szopie na sianie, dobrze przyjęty przez góralskich pasterzy.

Krzyż na Hali Gąsienicowej

Nieopodal budynku stacji meteorologicznej stoi metalowy krucyfiks. Został on postawiony na pamiątkę pierwszej mszy św. odprawionej w tym miejscu w sierpniu 1914 r. Nabożeństwo odprawił ks. Walenty Gadowski z diecezji tarnowskiej w intencji Ojczyzny.

Krzyż został ufundowany przez właścicieli Hali Gąsienicowej, został postawiony w 1928 r. o fakcie, którym informuje usytuowana tabliczka. Krzyż otoczony jest ozdobnym metalowym ogrodzeniem.

Figura Niepokalanej Matki Bożej w Wąwozie Kraków

Zaraz po wejściu do Wąwozu Kraków, po prawej stronie we wnęce skalnej usytuowana jest gipsowa figurka Matki Boskiej. Została ona ustawiona na pamiątkę przez rodzinę pasterza, który zginął na Saturnie.

Figura Matki Boskiej w ścianie Zawratowej Turni

Idąc szlakiem na Zawrat, po prawej stronie znajduje się 1,2 m statua Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej. Figura została zakupiona przez księży polscy 'ze składek na pamiątkę roku jubileuszowego. W 1904 r. statuę ustawił budowniczy Orlej Perci Walenty Gadowski wraz ze znakomitym przewodnikiem Klimkiem Bachledą.

---

AUTOR