Przewodnik nad Morskie Oko: Opis i wycieczka

Morskie Oko to największe i uważane za najpiękniejsze jezioro całych Tatr jest niewątpliwie perłą wśród przyrody tatrzańskiej. Leży w górnej części doliny Rybiego Potoku, która z kolei stanowi jedną z bocznych odnóg walnej Doliny Białki.

Wycieczka nad jezioro

To piękne miejsce jest najczęstszym celem turystycznym w Tatrach wysokich na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego. W sezonie dziennie udaje się tutaj pieszo tysiące turystów spragnionych podziwiać skalne otoczenie Morskiego Oka. Prowadzi tam asfaltowa droga, która rozpoczyna się na Palenicy Białczańskiej. Jeździ tu także popularny transport konny. Po drodze mija się Wodogrzmoty Mickiewicza, za którymi odchodzi szlak do Doliny 5 Stawów Polskich, leśniczówkę Wantę, Włosienicę. Na pokonanie trasy trzeba poświęcić ok. 2,5 godziny, do przejścia jest prawie 9 km asfaltowej drogi. W sezonie można spodziewać się bardzo dużo ludzi, wycieczkę nallepiej rozpocząć wcześnie rano.

Skalne otoczenie Morskiego Oka

Jezioro otoczone jest wspaniałymi pionowymi ścianami skalnymi oraz strzelistymi szczytami. Imponujący amfiteatr polodowcowego kotła Morskiego Oka nosi charakter typowo wysokogórski. Urwiska olbrzymich ścian skalnych otaczających bezpośrednio jezioro, należą pod względem krajobrazowym do najwspanialszych w Tatrach.

Kształt jeziora jest w przybliżeniu owalny, a jego brzegi porastają kępy kosodrzewiny i jarzębiny, miejscami zaś las świerkowy. W otoczeniu Morskiego Oka zobaczymy alpejską rzeźbę terenu, pionowe ściany zbudowane z granitów — odpornej na wietrzenie skały. Widoczna tu rzeźba terenu jest polodowcowa.

Jak powstało Morskie Oko?

Tatry były górami lodowcowymi, a zalegający tu lodowiec zniknął ok. 10 000 lat temu. Po ustąpieniu lodowca pozostała utworzona na ryglu skalnym morena i ta naturalna tama, zatrzymywała wody spływające ze zboczy. Gromadziły się one w misach polodowcowych i w ten  sposób powstały jeziora, które w Tatrach nazywa się stawami.

Jezioro otrzymuje dopływ wody z otaczających dolinek. Największy dopływ jest potok płynący z położonego wyżej 200 m Czarnego Stawu natomiast odpływ to wypływający ze stawu Rybi Potok, który poniżej tworzy stawki: Małe Morskie Oko, Rybie Stawki Żabie Oko, Małe Żabie Oko. Nad Morskim Okiem wznosi się masyw Mięguszowieckich Szczytów, których największy wierzchołek to Mięguszowiecki Szczyt Wielki 2438 m, sięga on ponad tysiąc metrów powyżej tafli jeziora. W lewym rogu kotliny możemy zobaczyć najwyższy szczyt w Tatrach polskich Rysy 2499 m n.p.m.

Zimowa wycieczka z przewodnikiem nad Morskie Oko

W okresie zimowym a często i do późnej wiosny tafla Morskiego Oka skuta jest grubą warstwą lodu, pokrywa śnieżna w tej okolicy przekracza niekiedy dwa metry, a ze stromych ścian skalnych schodzą na jezioro potężne lawiny śnieżne. Rejon Morskiego Oka jest bardzo popularnym miejscem działalności taternickiej, drogi uchodzą tutaj za najtrudniej i najbardziej wymagające w Tatrach. Wspaniałe otoczenie skalne od dawna przyciągało uwagę wspinaczy.

Górujące ponad jeziorem urwiste ściany o różnych stopniach trudności odegrały ważną rolę w rozwoju polskiego taternictwa. Rejon Morskiego Oka był i jest nadal miejscem szkoleniowym przeznaczonym głównie dla taterników zaawansowanych.

W panoramie szczytów królujących nad Morskim Okiem szczególnie wyróżnia się charakterystyczna iglica Mnicha, którego zdobycie przez Jana Gwalberta Pawlikowskiego i przewodnika górskiego Macieja Sieczkę rozpoczęło erę taternictwa wyczynowego. Nad taflą jeziora wznosi się również groźna, urwista ściana Kazalnicy, którą prowadzą drogi wspinaczkowe zaliczane do najtrudniejszych w Tatrach.

Skąd nazwa Morskiego Oka?

Morskie Oko dawniej nazywane było Rybim Stawem bądź Rybim Jeziorem. Nazwa ta jest nieprzypadkowa, ponieważ jezioro jest jednym z dwóch jezior tatrzańskich naturalnie zarybionych, drugim jest znajdujący się w słowackiej części Tatr — Popradzki Staw.

Nazwa Morskie Oko wzięła się z wiary, że jezioro jest podziemnie połączone z morzem Adriatyckim. Podobno legenda była potwierdzana jako fakt przez naocznych świadków, którzy zapewniali, jakoby widzieli w toni jeziora szczątki statków oraz różne gatunki morskich ryb bądź innych morskich stworów. Wydobyto ponoć z dna jeziora szkatułkę z kosztownościami, która wraz ze statkiem zatonęła w czasie burzy na morzu.

Spór o Morskie Oko

Graniczne położenie spowodowało, że teren wokół  Morskiego Oka było z końcem XIX w. miejscem głośnego sporu między ówczesnymi Węgrami a stroną Polską — formalnie po rozbiorach częścią Austrii, nazywaną Galicją. Spór zakończył się pomyślnie dla Polaków, wyrok międzynarodowego trybunału w Grazu przyznał w 1902 roku prawa do Morskiego Oka — Galicji.

Pozostałością tego sporu jest szosa z Zakopanego do Morskiego Oka zbudowana w latach 1892-1902.

Zgodnie z zasadą faktów dokonanych miała świadczyć o przynależności tego miejsca do Tatr galicyjskich. W 1933 r. droga ta otrzymała imię Oswalda Balzera, głównego obrońcy strony polskiej w procesie z Węgrami.

W świadomości Polaków Morskie Oko uchodzi od połowy XIX za miejsce, gdzie koniecznie trzeba być choć raz w życiu. Jest najczęstszym celem osób przyjeżdżających w Tatry. W okresie wiosennym spotkamy tutaj najwięcej wycieczek szkolnych a w pozostałych porach roku głównie indywidualnych turystów. Znad jeziora prowadzą liczne bardzo atrakcyjne szlaki turystyczne, które w sezonie przemierza tysiące osób.

Na morenie zamykającej od północy jezioro, stoi duże drewniane schronisko turystyczne. Zostało wybudowane przez Towarzystwo Tatrzańskie w latach 1908-1909. Od 1945 r. prowadzone jest przez rodzinę Łapińskich. W środku znajdziemy, bar samoobsługowy, restaurację, miejsca noclegowe, dyżurkę TOPR, toalety.

Rejon Morskiego Oka jest punktem wyjściowym dla kilku szlaków turystycznych wiodącym na okoliczne przełęcze i szczyty.

1. Czarny Staw pod Rysami-Rysy (2499).

Czas przejścia w górę ok. 4 godz. a powrót ok. 3 godz. Różnica wzniesień 1100 m. Kolor szlaku czerwony.

Szlak prowadzi na najwyższy szczyt Polski, ze względu na sporą różnicę wzniesień jest dość męczący. Po drodze sporo sztucznych ułatwień w postaci łańcuchów. Wyjście dla doświadczonych turystów. Z Rysów rozpościera się jedna z najrozleglejszych i najwspanialszych panoram w Tatrach.

2. Czarny Staw pod Rysami-Mięguszowiecka Przełęcz pod Chłopkiem (2307).

Czas przejścia 3 godz.45 min, powrót ok. 2,5 godz. Różnica wzniesień 915 m. Kolor

szlaku czerwony a od Czarnego Stawu zielony.

Jeden z najtrudniejszych szlaków w Tatrach Polskich, już od 1886 roku ubezpieczony klamrami a od 1898 roku wyznakowany farbą. Właśnie ten szlak uwiecznił w swojej powieści „Na przełęczy” Stanisław Witkiewicz.

3. Dolina za Mnichem-Szpiglasowa Przełęcz (2114).

Czas przejścia 2,5 godz. Różnica wzniesień 710 m. Kolor szlaku żółty.

Wspaniała widokowo trasa pozbawiona większych trudności. Wyprowadza na znaną z pięknych widoków przełęcz. Z Szpiglasowej Przełęczy możemy wyjść na pobliski Szpiglasowy Wierch lub zejść do Doliny Pięciu Stawów Polskich. Początek zejścia jest wymagający i dodatkowo ubezpieczony łańcuchami. Czas przejścia z przełęczy do schroniska w Pięciu Stawach to ok. 1,40 min.

4. Dolina za Mnichem-Wrota Chałubińskiego (2022).

Czas przejścia 2,5 godz. Różnica wzniesień 618 m. Kolor szlaku żółty a z Doliny za Mnichem znaki czerwone.

Szlak wyprowadza na przełęcz, która swoją nazwą upamiętnia zasługi Tytusa Chałubińskiego lekarz, taternika, propagatora Tatr i Zakopanego. Dawniej przełęcz nazywana była Zawracikiem i prowadził przez nią szlak z Doliny Piarżystej.

5. Świstówka-Dolina Pięciu Stawów Polskich.

Czas przejścia 2 godz. Kolor szlaku niebieski.

Ciekawy krajobrazowo szlak wiodąc wśród bujnej roślinności. Częściej ze szlaku korzysta się w przeciwnym kierunku, czyli z Doliny Pięciu Stawów Polskich  do Morskiego Oka. W okresie zimowym szlak jest zamknięty.

6. Spacer wokół tafli jeziora.

Czas przejścia 45 min. Długość ścieżki 2,5 km.

Trasa odwiedzana przez tłumy turystów obfituje we wspaniałe zmieniające się widoki. Po drodze zobaczymy Dwoistą Siklawę oraz kilka potężnych żlebów.

Informacje dotyczące jeziora:

• Lustro jeziora znajduje się na wysokości 1395 m n.p.m.
  
• Długość Morskiego Oka to 862 m a szerokość 566 m.
  
• Wielkość jeziora wynosi: 34,9 h natomiast głębokość 51 m.
  
• Przejście szlaku wokół jeziora zajmuje ok. jednej godziny.