Dolina Pięciu Stawów Polskich w Tatrach — szlak przez dolinę Roztoki

Jedno z najwspanialszych miejsc po polskiej stronie Tatr, warte odwiedzenia o każdej porze roku. Leżące tutaj stawy z otaczającymi ich szczytami tworzą niesamowity krajobraz wysokogórski. Dolina 5 Stawów Polskich to jedno z najbardziej urokliwych i malowniczych miejsc w polskich Tatrach.  

Dolina Roztoki — szlak do doliny Pięciu Stawów Polskich

Przedni Staw Polski

Dol. Roztoki składa się ona z dwóch pięter różniących się wyraźnie pod względem krajobrazu, Stanowi odgałęzienie Doliny Białki. Dolne, uformowane na kształt głębokiego, wąskiego koryta nosi nazwę Roztoki, natomiast górne — Doliny 5 Stawów Polskich, która ma kształt półkolisty i wznosi się wysoko ponad górną granicą lasu, a od południa zamyka je mur głównego tatrzańskiego grzbietu.

Cała dolina jest typowym przykładem rzeźby polodowcowej, której różne formy wyraźnie widać w krajobrazie obydwu pięter. Ślady pozostawione przez lodowce to m.in. progi dolin wiszących Buczynowej i Świstówki, kotły dolinek Pustej i Pod Kołem, podcięcia erozyjne, wygłady polodowcowe (tzw. mutony), jeziora polodowcowe i wały moren. Długość całej doliny liczona od jej wylotu do Doliny Białki po grzbiet główny Tatr wynosi ok. 7,5 km, powierzchnia piętra dolnego 6,5 km2, górnego 7,3 km2.

Wycieczkę najlepiej rozpocząć z Palenicy Białczańskiej, jest najdogodniejszym i najczęściej wybieranym miejscem rozpoczynającym wycieczkę do Doliny 5 Stawów Polskich. Nazwa polany —„Palenica” związane jest ze sposobem uzyskiwania miejsca po wypas owiec i bydła. Wypalanie i karczowanie lasu było najszybszym sposobem na zdobycie nowych pastwisk. Stąd asfaltową drogą szlak prowadzi do Wodogrzmotów Mickiewicza, trzech malowniczych wodospadów utworzonych na potoku Roztoka.

Wodogrzmoty Mickiewicza

Nazwa „wodogrzmoty” powstała z powodu huku (grzmotu) spadającej nim wody w szczególności podczas mocnych opadów. Imię Adama Mickiewicza Wodogrzmotom nadało w 1891 roku Towarzystwo Tatrzańskie, z okazji sprowadzenia rok wcześniej prochów Wieszcza z Francji do Polski. Ze względu trudnego dostępu wodospady dawniej były rzadko oglądane.

Pierwszym turystą, który dotarł tu ze znakomitym przewodnikiem Maciejem Sieczką, był Walery Eljasz Radzikowski w 1879 roku. W 1900 roku nad wodospadami zbudowano most podczas budowania nowej drogi jezdnej do Morskiego Oka, w 1966 r. został poszerzony. Budowa szosy oraz mostu sprawiły, że Wodogrzmoty Mickiewicza są jednymi z najczęściej oglądanych wodospadów w Tatrach. Z mostu można podziwiać tylko Pośredni Wodogrzmot, powyżej huczy Wyżni Wodogrzmot stąd niewidoczny. Górną krawędź Niżniego można zobaczyć, schodząc nieco poniżej mostu. Największe z kaskad osiągają wysokość 8-10 m.

Tuż za mostem odchodzi zielony szlak, wąska na początku stroma ścieżka prowadząca w głąb Doliny Roztoki. Ta malownicza dolina ograniczona jest z jednej strony masywem Wołoszyna, a z przeciwległej Czubą, Opalonym i Świstówką. Przedstawia głęboki, ponad czterokilometrowy rów, o bystrym spadku i zawieszonych nad nią urwistych stokach. Zamykają ją z obu stron wielkie granitowe rygle. Dnem doliny płynie potok Roztoka, który u wylotu w dole tworzy spienione kaskady Wodogrzmotów.

W Dolinie Roztoki często występują śnieżne i kamienne lawiny opadające z podciętych stoków Świstówki oraz urwistych żlebów Wołoszyna. Dolina głównie porośnięta jest zwartym lasem, a w wyższej partii kosodrzewiną. Można tutaj zobaczyć w nietkniętym stanie pierwotne lasy urwiskowe, rosnące w najbardziej niedostępnych skałach zbocza Wołoszyna, na bardzo stromych pólkach skalnych rosną okazałe skupiska limb. W górnoreglowych lasach Wołoszyna i Roztockiej Czuby swoje ostoje mają rysie oraz niedźwiedzie.

Szlak do Doliny 5 Stawów Polskich

Wielki Staw Polski

Szlak prowadzący dnem doliny prowadzi równolegle do potoku Roztoka. Z początku po stronie położonej z południa Czuby, następnie, po przejściu przez mostek na drugą stronę, pod stokami Wołoszyna. W środkowej części doliny szlak przechodzi przez polanę Nowa Roztoka. Miejsce niegdyś wykorzystywane przez krowiarzy znajduje się w tym miejscu szopa krowiarska wyremontowana 1986 roku.

Od tego miejsca ścieżka po przekroczeniu potoku zaczyna się wznosić ponad górną granicę lasu. Coraz bardziej pojawia się wszechobecna kosodrzewina, przetkana gęsto jarzębiną.

Z lewej strony odchodzi zakosami czarny szlak wyprowadzający bezpośrednio do schroniska położonego nad północnym brzegiem Przedniego Stawu.

Schronisko pttk w Dolinie Pięciu Stawów

Schronisko w dolinie 5 Stawów Polskich

Schronisko w Dolinie Pięciu Stawów Polskich jest jednym z najbardziej wyjątkowych schronisk w polskich Tatrach. Znajduje się ono na wysokości około 1670 m n.p.m i jest najwyżej położonym schroniskiem w polsce. Drewniano-kamienny budynek schroniska został wybudowany w latach 1949-1953, a jego architekturę cechuje harmonijne połączenie tradycyjnego stylu góralskiego z funkcjonalnością budowli.

Budynek jest doskonale wpasowany w otaczający krajobraz. Położone jest nad brzegiem Przedniego Stawu, otoczonego przez malownicze szczyty tatrzańskie. Widok, jaki roztacza się z terenu schroniska, jest niezwykle imponujący i stanowi nagrodę dla wszystkich, którzy pokonają trudy wspinaczki górskiej, by się tu dostać.

Obiekt ten posiada spore możliwości zakwaterowania. Dysponuje zarówno pokojami wieloosobowymi, jak i mniejszymi, bardziej kameralnymi pokojami, które są doskonałą opcją dla rodzin czy par. Schronisko oferuje również stołówkę, w której serwowane są smaczne posiłki, zapewniające energię na dalsze górskie wędrówki.

Poza tym, schronisko górskie PTTK w Dolinie Pięciu Stawów Polskich pełni także funkcję bazy wypadowej dla taterników oraz turystów pieszych. Znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie wielu popularnych szlaków turystycznych, m.in. na Kozi Wierch czy Szpiglasową Przełęcz, co czyni je idealnym miejscem na nocleg przed dalszą wędrówką.

Nie można też zapomnieć o atmosferze, jaka panuje w schronisku. To miejsce, gdzie spotykają się ludzie z różnych zakątków Polski i świata, dzieląc się wrażeniami z wędrówek i wspólnie spędzając wieczory. To właśnie ta atmosfera wspólnoty i pasji do górskich przygód sprawia, że schronisko w popularnej piątce jest tak wyjątkowe i zapadające w pamięć.

Wodospad Siklawa — największy w Polskich Tatrach

Wodospad Wielka Siklawa

Nieopodal rozejścia się szlaków stoi dolna stacja kolejki towarowej zaopatrującej schronisko. Warto wybrać drogę na wprost, gdzie po chwili rozpoczyna się podejście długiego progu skalnego. Po pewnym czasie ścieżka podchodzi pod wspaniały wodospad zwany Wielką Siklawą.

Ten najpotężniejszy z tatrzańskich wodospadów opada pod kątem 30 stopni, z ponad 70-metrowego Stawiarskiego progu do Doliny Roztoki. W czasie wiosennych roztopów oraz przy dużych opadach Wielka Siklawa prezentuje się szczególnie pięknie, rozbijając się z łoskotem na dnie doliny. Wodospad tworzy potok Roztoka 120 m od miejsca, gdzie wypływa z Wielkiego Stawu Polskiego.

Powyżej wodospadu szlak zielony przebiega przez tzw. Danielki, wygładzone skały nazwane tak po śmiertelnym wypadku znakomitego przewodnika tatrzańskiego — Jana Gąsienicy Daniela. Tragedia miała miejsce w grudniu 1924 r., przewodnik ratując swego klienta, poślizgnął się na oblodzonych skałach. Powyżej Roztoka przechodzi stromym progiem Wielkiej Siklawy w Dolinę 5 Stawów Polskich.

Dolina 5 Stawów Polskich

Widok na stawy ze szlaku prowadzącego przez Świtówkę

Leżąca na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego w Tatrach Wysokich Dolina 5 Stawów Polskich jest górnym piętrem Doliny Roztoki. To ogromny kocioł skalny, w którym znajdują się wspaniałe jeziora górskie, to właśnie od nich bierze nazwę ta piękna dolina. Wbrew nazwie w Dolinie Pięciu Stawów Polskich znajduje się sześć dużych zbiorników wodnych, a powierzchnia jeziorna jest największa w Tatrach.

W dolinie znajdują się następujące jeziora górskie

Wielki Staw Polski — najgłębszy (79 m) i drugie co do wielkości, po Morskim Oku jezioro w całych Tatrach. Wole Oko leżące pod Gładką Przełęczą, które jest najmniejsze i najpłytsze. Najwyższe z jezior w dolinie, Zadni Staw Polski położony jest na wysokości 1890 m, czyli niespełna 5 metrów poniżej wierzchołka Giewontu. Pozostałe to Mały Staw Polski, Przedni Staw Polski i Czarny Staw Polski.

Dolina w całości leży powyżej górnej granicy lasu, jej dolne partie prosta kosodrzewina, bądź powstałe po jej wypaleniu jałowe łąki. W dawnych czasach na tym terenie intensywnie był prowadzony wypas owiec, pozostałością tych czasów jest stojący do tej pory kamienny szałas pasterski. Dolina jest jednym z obszarów w Polsce o największej sumie opadów.

Piękny wysokogórski krajobraz dolina zawdzięcza m.in. dużym różnicą wysokości, np. różnica między poziomem tafli Wielkiego Stawu i szczytem Świnicy wynosi 636 m. Górne piętra doliny zamieszkują zwierzęta typowe dla Tatr, są nimi świstak i kozica.

Pięcistawy otaczają:

Opalony Wierch, Miedziane, Szpiglasowy Wierch, Liptowskie Mury, Gładki Wierch, Walentkowy Wierch, Świnica, Zamarła Turnia, Kozie Czuby i Kozi Wierch.

Z Doliny Pięciu Stawów znajduje się sieć szlaków turystycznych prowadzących na okoliczne szczyty i przełęcze: