Rower w górach – korzyści oraz jak prawidłowo jeździć rowerem po górach

Każdy rowerzysta górski pamięta swój pierwszy raz. Wolność, jaką daje jazda po polach, leśnych dróżkach strumieniach i po różnych rodzajach nawierzchni. Polecam artykuł z trasami na terenie TPN.

Jazda na rowerze w terenie górskim

Kolarstwo górskie to coś więcej niż sport! Na rowerze możesz zostawić codzienność za sobą i odczuwać niesamowite poczucie wolności! Doświadcz natury z innej perspektywy i wyrusz na rowerową przygodę.

Wybierając się na swoją pierwszą wycieczkę w teren, warto wiedzieć o kilku podstawowych rzeczach dotyczących jazdy na rowerze górskim

Jeśli te rzeczy dotyczą Ciebie, to rower górski jest właśnie dla Ciebie! Poniżej wskazówki na temat kolarstwa górskiego, które warto znać.

Kup odpowiedni rower w góry

Odpowiednio dobrany rower w górzysty teren to połowa sukcesu udanej wycieczki. Jeżeli planuj zakup takiego roweru, wybierz się do specjalistycznego sklepu, gdzie sprzedawca pomoże dobrać odpowiedni rower. Do wyboru będziesz miał rowery męskie i damskie, będą one różnić się wagą, wielkością ramy i kół i osprzętem.

Nie spinaj się podczas jazdy rowerem po górach

Zadaniem Twojego roweru jest pokonywanie nie zawsze łatwego terenu. Ważne, by na rowerze nie jechać spiętym i pozwolić rowerowi pokonywać teren pod kołami.

Zdejmij tyłek z siodełka, gdy pokonujesz przeszkody, takie jak korzenie i skały. Im bardziej techniczny teren, tym musisz bardziej uważać.

Podczas zjazdu zrób: „ramiona do pompek” i „nogi kowbojskie”, czyli rozchyl łokcie i kolana, aby twoje ciało pozwalało rowerowi płynąć, zamiast z nim walczyć.

Utrzymaj rozpęd

Będzie to sprzeczne z intuicją, ale utrzymywanie prędkości — a nawet przyspieszanie — gdy teren staje się trudny, ułatwia pokonywanie wymagających odcinków szlaku. Dzieje się tak, ponieważ Twój rower ma to, czego najbardziej potrzebuje, aby przejechać przeszkodę: rozpęd.

Przenieś swoją wagę

Na rowerze górskim będziesz jechać często w trudnym teren, gdzie będą strome podjazdy i zjazdy. Podczas pokonywania trudnego terenu pod górę przesuń ciężar ciała do przodu i pochyl się do przodu. Kiedy teren zaczyna stromo opadać w dół, idź w przeciwnym kierunku, przenosząc ciężar za siodełko i nad tylnym kołem.

Pozbądź się hamulców (nie dosłownie)

W pewnym momencie jako początkujący kolarz górski będziesz chciał złapać oba hamulce i docisnąć je do kierownicy. Oprzyj się tej pokusie!

Hamulce do rowerów górskich są na tyle mocne, że do regulacji prędkości wystarczy jeden (może dwa) palec (palce).

I pamiętaj, aby najpierw hamować tylnym hamulcem, a nie przednim. Gdy nagle przy dużej prędkości zahamujesz przednim hamulcem, zostaniesz wyrzucony przez kierownice jak z katapulty.

Dostosuj prędkość przed trudnościami terenowymi, jak występy skalne i zakręty, a następnie utrzymuj prędkość, jadąc przez nie. Jeśli zauważysz, że wjeżdżasz w zbyt ostry zakręt, trzymaj się z dala od przedniego (lewego) hamulca.

Zatrzymanie przedniej opony spowoduje ślizganie się jej, co z dużym prawdopodobieństwem spowoduje, że przelecisz nad kierownicą. Zamiast tego naciśnij tylny hamulec (po prawej); możesz Cię ślizgnąć, ale prawdopodobnie pozostaniesz w pozycji pionowej.

Bądź przygotowany przed trasą

W dobie internetu można znaleźć w sieci wiele ciekawych stron z dokładnymi opisami i profilami trasy oraz jej długością. Przed planowaną jazdą zaznajom się z terenem, możesz również wgrać profil trasy do smartfona. Nie zaszkodzi mieć również papierową mapę najbliższej okolicy.

Ustaw zawieszenie

Większość obecnych rowerów przeznaczonych do jazdy w  terenie górskim ma przynajmniej z przodu amortyzator a część ma również z tyłu. Są to świetne wynalazki, które sprawiają, że duże wyboje prawie znikają, gdy się po nich przetaczasz. Pamiętaj, że będą działać tylko wtedy, gdy są ustawione na aktywne pozycje.

Jako początkujący możesz poświęcić trochę czasu na nauczenie się ustawiania amortyzacji i jego odbicia. Poświęć chwilę, aby dowiedzieć się, jak zablokować i/lub odblokować amortyzator, aby przypadkowo nie wjechać na trudny techniczny szlak z w pełni sztywnym rowerem (to się zdarza!).

Spójrz, gdzie chcesz jechać i wybierz odpowiednie dla ciebie szlaki rowerowe

Wpatrywanie się bezpośrednio w tę skałę, w którą nie chcesz uderzyć, prawie gwarantuje, że w nią uderzysz. Nazywa się to „fiksacją celu”; Twój rower jedzie tam, gdzie kierują go Twoje oczy. Zamiast tego spójrz za przeszkodami w kierunku, do którego faktycznie chcesz się udać. Trzymaj podbródek na poziomie ziemi, oczy przed siebie i staraj się patrzeć jak najdalej w dół drogi, używając wzroku, aby omijać i pokonywać przeszkody znajdujące się bezpośrednio przed tobą. Nie zapomnij o odpowiednim kasku, który w razie upadku ochroni Twoją głowę.

Zabierz niezbędne rzeczy

W lesie lub na rozległych polach raczej nie będzie sklepów. Przejażdżki często trwają znacznie dłużej, niż się spodziewasz, często teren może być znacznie trudniejszy, niż się spodziewałeś. Zawsze pakuj więcej jedzenia i wody, niż myślisz, że potrzebujesz.

Czasami nie jest możliwe, aby ktoś przyjechał po ciebie, jeśli coś pójdzie nie tak albo zwyczajnie nie będziesz mieć zasięgu, żeby kogoś ściągnąć. Zawsze miej przy sobie potrzebne narzędzia: zapasową dętkę (lub dwie), pompkę i narzędzie wielofunkcyjne. Dzięki temu będziesz się lepiej czuć, wiedząc, że masz wszystko, czego potrzebujesz.

Ze względu na nierówny charakter terenu częściej złapiesz tam defekt niż na prostej asfaltowej drodze. Technologia opon bezdętkowych pomogła zminimalizować – ale nie wyeliminować – przebicia. Przed wyruszeniem na wycieczkę powinieneś przynajmniej wiedzieć, jak zmienić dętkę. Inne dobre umiejętności to naprawa zerwanego łańcucha. Jeżeli nigdy tego nie robiłeś, zapoznaj się z odpowiednimi filmami w internecie.

Pojeździj trochę przed dłuższą wycieczką

Jeżeli nie jesteś przyzwyczajony, nawet rower z najlepszą amortyzacją i bardzo wygodnym siodełkiem rowerowym może nie wystarczyć. To właśnie swoje siedzenie i inne części ciała trzeba przyzwyczaić do sportu, jakim jest kolarstwo górskie. Na początek pojeździj po jakimś łatwym terenie i sukcesywnie dokładaj kilometrów i zwiększaj trudność trasy.

Poznaj korzyści z uprawiania turystyki rowerowej

Jakakolwiek aktywność rowerowa czy to na górskim, czy miejskim rowerze jest świetną formą ruchu. Dodatkowo kolarstwo górskie, podobnie jak piesze wędrówki, pozwala odkrywać najpiękniejsze i mniej znane miejsca. Od kilkudziesięciu lat kolarstwo górskie pozostaje bardzo popularną formą rekreacji na łonie natury, tutaj polecam trasy rowerowe w po Podhalu.

Ponieważ problemy ze zdrowiem publicznym, w tym otyłość, choroby serca i cukrzyca, nasilają się, aktywność fizyczna, zwłaszcza na świeżym powietrzu, ma coraz większe znaczenie dla naszego zdrowia jako jednostek i społeczeństwa. Uprawiając jakiekolwiek kolarstwo, można cieszyć się wieloma korzyściami zdrowotnymi płynącymi z tej aktywności.

1. Zdrowe serce

Wiadomo, że regularne ćwiczenia poprawiają sprawność układu krążenia. Badania wykazały, że jazda na rowerze co najmniej 32 km tygodniowo zmniejszają ryzyko choroby wieńcowej o prawie 50%. Kolarstwo górskie wykorzystuje duże grupy mięśni, które wymagają sporej ilości tlenu. To sprawia, że serce pracuje stabilnie, zwiększając jego sprawność o 3-7%.

2. Mniejszy nacisk na stawy

Kolarstwo górskie jest sportem o niskim wpływie, co oznacza, że mniej obciąża stawy niż inne aktywności aerobowe np. jak bieganie. Jazda na rowerze jest również uważana za sport nieobciążający, co oznacza, że siedząc podczas jazdy rowerem, odciąża stawy i zmniejsza ryzyko ich kontuzji.

3. Zmniejszone ryzyko chorób

Wiadomo, że regularne, umiarkowane ćwiczenia wzmacniają układ odpornościowy i zapewniają zdrowie. Naukowcy z University of North Carolina odkryli, że ludzie, którzy jeżdżą na rowerze przez 30 minut, 5 dni w tygodniu, biorą o połowę mniej dni chorobowych w porównaniu do osób prowadzących siedzący tryb życia!

Inne badanie opublikowane w European Journal of Epidemiology wykazało, że kobiety, które regularnie ćwiczą, w tym jeżdżą na rowerze do pracy, zmniejszyły zachorowalność na raka piersi.

4. Zmniejszony stres i lepszy nastrój

Wysiłek podczas uprawiania kolarstwa górskiego stymuluje organizm do uwalniania naturalnych endorfin, które są sposobem na dobre samopoczucie i pozyskiwanie energii. Ćwiczenia wzmacniają również serotoninę, ważny neuroprzekaźnik w mózgu, który pomaga zapobiegać depresji i lękom.

Skupienie i uwaga potrzebne do jazdy w terenie mogą stać się formą medytacji w trakcie ruchu, pomagając zrelaksować się i przetrwać stresory w życiu, działając jako odwrócenie uwagi od negatywnych myśli, które mogą przyczyniać się do lęku i depresji.

Zdobywanie nowych umiejętności i doskonalenie umiejętności jazdy na "góralu" pomaga również budować pewność siebie i poczucie własnej wartości.

5. Poprawa równowagi i koordynacji

W przeciwieństwie do truchtu na bieżni lub stepperze, kolarstwo górskie to aktywność dynamiczna, która wymaga od rowerzysty ciągłego dostosowywania się do zmieniającego się terenu, nachylenia i wysokości. Utrzymanie stabilności na rowerze nie tylko chroni przed upadkiem, ale wzmacnia ścieżki nerwowe i wzmacnia pamięć mięśniową.

Równowaga i koordynacja wymagają połączonych zasobów mózgu, zmysłów, mięśni i układu nerwowego. Gdy się starzejemy utrzymywanie tych systemów aktywnymi, zapobiega niepełnosprawności spowodowanej starzeniem się i zmniejsza ryzyko obrażeń spowodowanych upadkami.

6. Trening całego ciała

Bez wątpienia rozpoznasz po określonych mięśniach łydek zapalonego rowerzystę, ale możesz nie zdawać sobie sprawy, że kolarstwo górskie wykorzystuje mięśnie całego ciała. Oczywiście jazda na rowerze buduje silne nogi, uda i łydki oraz mięśnie pośladków. Równowaga potrzebna do utrzymania pozycji pionowej wzmacnia mięśnie brzucha i tułowia. Podjazdy i manewrowanie w trakcie skrętów również wzmacniają górną część ciała. Dodatkowym bonusem kolarstwa górskiego jest to, że aby odbyć odpowiedni trening nie musimy mieć drogiego karnetu na siłownię ani osobistego trenera.

7. Lepszy sen

Po jeździe możesz od razu poczuć się zmęczony i wyczerpany, ale ostatecznie prowadzi to do lepszego snu regeneracyjnego. Jazda na rowerze zmniejsza poziom kortyzolu, hormonu, który nie pozwala nam zasnąć. Kolarstwo górskie to aktywność na świeżym powietrzu, gdzie będziesz wystawiony na działanie światła dziennego, które pomaga utrzymać naturalny dobowy cykl snu/budzenia organizmu, nie wspominając o zwiększeniu produkcji witaminy D w organizmie. Unikaj natomiast energicznych przejażdżek późno wieczorem, może to przynieść odwrotny efekt uwalniania stymulujących endorfin, które mogą nie pozwalać Ci zasnąć.

8. Relacje społeczne

Nowsza dziedzina psychologii pokazała, że zdrowe relacje i interakcje społeczne są kluczem do bycia szczęśliwym i znalezienia sensu życia. Jazda na rowerze jest często aktywnością społeczną dzieloną przez kluby i grupy, które jeżdżą razem na rowerze. To doskonała okazja do budowania osobistych więzi i nawiązywania nowych przyjaźni z ludźmi, którzy lubią także wycieczki rowerowe.

9. Ciesz się przebywaniem pośród przyrody

Czy jest lepszy sposób na przebywanie w otoczeniu natury i wspaniałego krajobrazu niż ten w trakcie jazdy po leśnych i polnych drogach?

Kolarstwo górskie, bardziej niż jakakolwiek inna aktywność, pozwala szybko zejść z utartych ścieżek i cieszyć się samotnością w otoczeniu przyrody. Japońscy naukowcy wykazali, że przebywanie na łonie natury (co nazywają „leśną kąpielą”) poprawia relaks i zmniejsza stres.

Ruchliwe środowisko miejskie ma dokładnie odwrotne skutki, stymulując ośrodki strachu i lęku w mózgu. Jazda na rowerze to świetny sposób na poprawę ogólnego stanu zdrowia fizycznego, psychicznego i emocjonalnego.

Główne cechy roweru górskiego - jaki wybrać typ roweru?

Chociaż istnieją znaczne różnice między poszczególnymi kategoriami rowerów górskich, wszystkie one mają kilka cech wspólnych. Mianownikiem łączącym rowery MTB są bez wątpienia ich możliwości terenowe!

Dlatego prawie wszystkie rowery przeznaczone do jazdy po górskich szlakach są wyposażone w widelec z amortyzatorem i stosunkowo szerokie, grube opony. Obecnie wysokiej jakości rowery mają też hydrauliczny hamulec tarczowy, który zapewnia odpowiednią siłę hamowania i bezpieczeństwo w każdym nawet bardzo zabłoconym terenie.

Różne dyscypliny MTB są przeznaczone do jazdy po różnych terenach. Dlatego sprzęt jest czasami bardzo różny i nie każdy rower nadaje się na każdą trasę. Rowery górskie można ogólnie podzielić na dwie kategorie w zależności od ich zawieszenia — hardtail i full.

Rowery tylko z amortyzatorem z przodu (hardtrial)

Taki model jest wszechstronny i świetnie nadaje się dla zaczynających przygodę z rowerem górskim. Nieskomplikowany i łatwy w utrzymaniu, lżejsze niż te z pełną amortyzacją i często tańszy.

Rowery MTB z amortyzatorem z przodu i z tyłu (full)

Takie rowery są w pełni amortyzowany, z przodu i z tyłu. Dają większy komfort i wydajność podczas typowego użytkowania. Większa przyczepność i stabilność prowadzą do wyższych prędkości zjazdowych i lepszej kontroli w trudnym terenie.

Dodatkowy sprzęt rowerowy

Aby w pełni cieszyć się jazdą w terenie, potrzebujesz nie tylko odpowiedniego roweru górskiego, ale także musisz posiadać odpowiedni sprzęt:

Kask

Najpierw najważniejsza rzecz! Pod żadnym pozorem nie powinieneś jeździć bez kasku, ponieważ twoja głowa jest jedną z najważniejszych części ciała i powinna być chroniona w jak największym stopniu. Ważne jest, aby kask był dobrze dopasowany i nie powinien Cię ściskać — najlepiej więc wypróbować kilka modeli, aby znaleźć idealny kask dla siebie. Jak masz go już na głowie, nie zapomnij zapiąć pod brodą.

Okulary

Zdecydowanie powinieneś nosić okulary do jazdy na rowerze, aby nic Cię nie oślepiło podczas zjazdu i aby chronić oczy przed promieniami UV. Zaletą mogą być również wymienne soczewki – ciemne soczewki chroniące przed słońcem podczas jazdy pod górę oraz jasne soczewki podczas zjazdów przez las.

Buty

Przede wszystkim musisz zdecydować, czy chcesz jeździć z pedałami zatrzaskowymi, czy płaskimi. Oba systemy mają swoje zalety i wady. Najlepiej wypróbować oba i zdecydować, który system jest najlepszy dla Ciebie. W przypadku pedałów zatrzaskowych typu SPD potrzebujesz odpowiednich butów, a w przypadku płaskich pedałów najlepiej zaopatrzyć się w buty, które zapewniają wystarczającą przyczepność na pedałach.

Rękawiczki

Rękawiczki rowerowe nie tylko zapewniają lepszą chwytliwość, ale także chronią dłonie.

Plecak

Wygodny plecak o pojemności około 10-15 litrów zwykle wystarcza do przechowywania przekąsek, odzieży, apteczki itp. Ważne jest, aby plecak dobrze leżał i można go było regulować za pomocą pasów piersiowych i biodrowych.

Apteczka

Podczas jazdy na rowerze zawsze powinieneś mieć przy sobie apteczkę z podstawowymi akcesoriami pierwszej pomocy.

Odzież

Możesz jeździć na rowerze w zwykłej odzieży sportowej, ale ubranie zaprojektowane specjalnie do jazdy na rowerze z pewnością ma swoje zalety. Na wiosnę i lato powinieneś być wyposażony w spodenki rowerowe, koszulkę, spodenki wewnętrzne z wyściółką pośladków i cienką kurtkę przeciwdeszczową. Na zimę potrzebujesz kilku cieplejszych warstw, takich jak bluza z polaru i długie spodnie rowerowe. Na zimniejsze dni możesz również ubrać w miarę dopasowane i elastyczne spodnie trekkingowe damskie lub męskie.

Zestaw naprawczy

Taki zestaw jest niezbędny, abyś mógł szybko naprawić proste usterki i nie musiał pchać roweru. Powinien obejmować: zestaw z kluczami, pompkę, zapasową dętkę, zestaw do naprawy dętki i ewentualnie komplet linek zmiany biegów oraz jedno lub dwa ogniwa łańcucha plus nowy nit-trzpień.

---

AUTOR

Michał Jarząbek-Giewont

Przewodnik tatrzański — ponad 10 lat doświadczenia w oprowadzaniu po Tatrach i Zakopanem. Rodowity góral z Zakopanego i miłośnik przyrody tatrzańskiej. Przewodnictwem zajmuje się zawodowo, oprowadza grupy oraz indywidualne osoby po górach. Prywatnie pasjonat jazdy na rowerze oraz fotografii krajobrazów górskich.